Doe ik het goed als ouder of niet, that’s the question.
De opvoeders, wat filosofie de schipperende ouder kan leren – Stine Jensen en Frank Meester – Hollands Diep – 248 blz.
Het idee voor dit boek ontstond tijdens de theatervoorstelling Het opvoedcircus, die Stine en Frank samen maakten en waarmee ze door het land reisden. Stine maakte al eerder voor HUMAN een televisie-uitzending over opvoeden ‘Dus ik ben … een goede opvoeder’ waarop zij vele reacties had gekregen. Dat leidde tot de vraag: is opvoeden een bewuste keuze? In de theatershows presenteerden Frank en Stine hun eigen opvoeddilemma’s. Ook vroegen zij aan het publiek om hun dilemma’s bij het opvoeden. Ouders leken het geschipper ( = het je afvragen of je het wel goed doet als ouder) als iets negatiefs te ervaren. Stine en Frank stelden vast dat ouders collectief lijden aan het ‘schippersyndroom’. Ze twijfelen voortdurend of ze de juiste beslissing nemen op opvoedkundig gebied.
Filosofen lijden echter permanent aan het schippersyndroom, aldus Stine en Frank. Filosoferen ís schipperen, zo stellen zij. Het is de twijfel centraal stellen als fundament voor het denken. Ik twijfel dus ik ben. De vraag die zij zichzelf stelden tijdens de theatervoorstelling was: kunnen wij als filosofen de twijfel van de ouders productief maken? En zo ja, hoe? Kan filosoferen helpen om meer inzicht te krijgen in de opvoedproblemen van deze tijd? Beide schrijvers meenden van wel. Zij stellen dat wie schippert, meerdere perspectieven bekijkt op één kwestie en dat je zo bovendien bewustere opvoedkeuzes kunt maken. Dat lijkt mij inderdaad ook geen kwaad kunnen.
In het boek worden vervolgens drie actuele opvoeddilemma’s besproken: Streng zijn of luisteren naar je kind? Streven naar persoonlijk geluk of naar goed burgerschap? En: Genderneutraal of opvoeden als jongetjes en meisjes? Bij ieder dilemma komen diverse filosofen uit het verleden ‘aan het woord’. Stine en Frank laten zien wat de oude filosofen over het dilemma gezegd zouden kunnen hebben. Ook komen zijzelf aan het woord. In korte columnachtige stukjes vertellen zij over het dilemma uit eigen ervaring. Aan het eind van de dilemma’s worden zowel filmtips als boekentips gegeven.
Het is leuk en interessant om oude filosofen ‘te horen praten’ over opvoedproblemen uit onze eigen tijd. Zo komen verschillende bekende en minder bekende filosofen aan het woord, waaronder Kant, Locke, Plato, Aristoteles, Rousseau, Simone de Beauvoir en Judith Butler. Dit boek geeft de lezer geen kant-en-klare oplossingen, maar laat zien dat het geen probleem is om goed na te denken over je manier van opvoeden en de beslissingen die je dagelijks neemt. Als ik het boek zo lees, ben ik geloof ik al een beetje een filosoof. Ik vond het nooit zo’n probleem om te ‘schipperen’ en zat ik ergens echt mee, dan vond ik het nooit erg om informatie bij anderen in te winnen of boeken erover te lezen. In het begin moest ik even puzzelen voor ik goed begreep waar het boek nu eigenlijk over ging. Een aantal dingen leidden af, zoals de film- en boekentips en de persoonlijke verhalen tussendoor. Het springt daardoor een beetje van de hak op de tak, maar misschien is dat wel wat filosofen doen. Bovendien is het goed leesbaar voor mensen die geen filosofie hebben gestudeerd en ontbreekt hoogdravend of zweverig taalgebruik. Al met al is het een vermakelijk boek en is het leuk om iets te weten te komen over de oude filosofen.
