Klaar met het leven
De laatste wens van Moek – Albert Heringa – Uitgeverij de Brouwerij – 150 blz.
Marie van der Borgh, Moek, is de moeder van Albert Heringa. Of eigenlijk: zijn stiefmoeder. Ze kwam in zijn leven toen hij drie jaar oud was. Alberts eigen moeder was in de Tweede Wereldoorlog gestorven aan tyfus. Ze zat toen vast in concentratiekamp Ravensbruck. Albert beschouwt Moek, zoals ze vanaf het begin van haar komst in het gezin wordt genoemd, als zijn eigen moeder. Ze voedt hem immers op en deelt lief en leed met hem. Moek is levensluchtig en zeer zelfstandig. Na de dood van Alberts vader weet ze zich ook prima te redden. Ze heeft een mooie tuin, veel kennissen en genoeg plannen. Maar op een gegeven moment, wanneer ze ouder wordt: ze is dan 95, komen er kwaaltjes.
Ze ziet niet meer goed, valt wel eens en haar reflexen worden slechter. Als ze valt en niet meer op kan staan, voelt ze zich bezwaard tegenover de buitenwereld. Ze wil dan eigenlijk niemand tot last zijn. Een moeilijke situatie, voor een vrouw die nog op zichzelf woont. Samen besluiten ze dat Moek naar een bejaardenhuis gaat. Een situatie, waar Moek heel gelukkig mee blijkt te zijn.
Langzaam begint Moek genoeg te krijgen van het leven. De sjeu is eraf. Ze vindt het genoeg geweest en zegt meermaals dat ze hoopt de volgende ochtend niet meer wakker te worden. Albert en Moek besluiten Moeks huisarts te raadplegen over euthanasie. Maar de huisarts ziet er geen reden voor: Moek is immers niet ziek en er is geen sprake van ondragelijk lijden. Voor Moek is dat een teken om naar andere mogelijkheden uit te kijken. Via de NVVE komt zelfdoding door medicatie ter sprake. Moek klaart op: dit is voor haar de mogelijkheid om uit het leven te stappen. Wat volgt is de zorgvuldige beschrijving hoe Albert dit aanpakt en hoe hij, samen met Moek en zijn dochters Minne en Aafke, het komende sterven van zijn moeder voorbereidt. Waarvan akte in dit prachtige boek.
De dood met een glimlach. Voor Moek!
Zoals Alberts dochter zo mooi wist te vertellen in de film (op bijgevoegde dvd): Iedereen heeft het recht om te leven, waarom dan niet ook het recht om te sterven?
Ik heb dit boek, deze prachtige vertelling van een bijzondere daad, met diep respect voor Albert Heringa gelezen. Herkenbaar, maar in een iets andere vorm.
Moederliefde, dat is het eerste dat in mij opkomt. Want inderdaad: het recht op sterven is niet zo natuurlijk. Hij pleegde alle voorbereidingen uit liefde voor haar, met haar volle steun en volgens haar wens. Daarvoor is moed nodig. Want je gaat wel je moeder verliezen. Maar iemand die niet meer wil, lijdt misschien wel net zo erg als iemand die ongeneeslijk ziek is.
Albert wist dat hij een strafbaar feit pleegde. Hij had dit dan ook voortijdig besproken met een kleine kring om zich heen. De uiteindelijke vertoning van de documentaire (gemaakt door Nan Rosens) was het begin van de strafzaak tegen hem. Zonder schroom heeft Albert Heringa het proces beschreven. De voorbereidingen, de Dag der Dagen, de rouw en het begin van de strafzaak. Vooraf een prachtige kijk op het veelbewogen leven van Moek. Albert Heringa schreef liefdevol, warm en vol genegenheid over de vrouw, die zoveel meemaakte in haar leven.
De laatste wens van Moek heeft hij – mijns inziens – vol liefde en respect voor haar – uitgevoerd.
