Lekker wegduiken in de fantasiewereld van Ton Theunis

Ton Theunis werd geboren op 14 augustus 1959 in Deventer. Vanaf 1985 vervulde hij meerdere functies als ambtenaar voor het Ministerie van Justitie, zoals gevangenbewaarder in de Bijlmerbajes en medewerker van het Bureau Slachtofferhulp in Huizen. In 1994 werd hij griffier op de arrondissements- rechtbank in Amsterdam. Theunis was betrokken bij allerlei geheime gerechtelijke vooronderzoeken, was aanwezig bij tientallen invallen van arrestatieteams en huiszoekingen en las duizenden pagina’s verbalen van telefoontaps.

Met recht kan Theunis stellen dat hij zijn boeken schrijft vanuit een schat aan ervaring. Naast columnist is Theunis schrijver van thrillers en romans. Tegenwoordig heeft hij zich volledig op het schrijven gestort en heeft hij zijn eigen reclame- en marketingbureau, TTT Almere. Zijn meest recente boek is Tweestrijd(2016).

Nog voor het lezen van Tweestrijd las ik over de planning om in 2019 een themapark te openen rond het verhaal van Elaine en haar vrienden. Wat was er eerder het idee van het boek of dat van het themapark?

Het idee voor een park was er eerst, voortvloeiend uit het idee voor een park dat in Zweden gesitueerd zou worden. Dat laatste ging niet door en het Zweedse thema paste niet in het Nederlandse Flevoland en Almere. Sommige ontwikkelde attracties konden we echter in welk park dan ook onderbrengen. Maar er moest wel een aansprekend thema komen dat hoort in de streek waar het park komt. In 753 na Christus liep de monnik Bonifacius door dat gebied, nu Flevoland, op weg naar Dokkum waar hij een jaar later werd omgebracht. Een prachtig haakje om de duistere, vroege middeleeuwen aan op te hangen, samen met het mysterie en de magie van Fantasy…

Is het noodzakelijk de achtergrond te weten en Tweestrijd te lezen om dit park te kunnen begrijpen? Waar komt het park precies en wat kunnen we er zien?

Nee, allerminst. Ook als je het verhaal niet kent, zal je je prima amuseren in het park. Het komt pal aan de snelweg A6, op een steenworp afstand van Amsterdam. Vier spoorlijnen komen er bovendien vlakbij samen en het park zal tussen twee vliegvelden in komen te liggen. 
 Wat je er kunt zien, is het roemruchte kasteel van Almere, waar de Gravin haar residentie had. Daar kun je ook eten en drinken, in een immens hoge toren allerlei avonturen beleven die je leiden tot het uitzicht op de toekomst. Maar je kunt ook naar de dorpjes en de stad rondom het kasteel, waar wonderlijke kleine trollen leven die je van dichtbij kunt gadeslaan, maar met wie je ook kunt praten. En dan zijn er nog allerlei attracties waar je in kunt (ver)dwalen, geheimen ontdekken, monsters bevechten en draken verslaan… Maar meer vertellen we niet…

De cover is mooi en duister en past goed bij het verhaal. Heb je zelf het idee van de cover aangedragen? >

Nee, daar heeft Witchworld haar eigen ontwerper, Jelte Altena, voor. Die overigens nog veel meer kan dan alleen ontwerpen.

Elaine van Berlichem is de hoofdpersonage in het verhaal. Aan de ene kant is ze gereserveerd als ze Pippijn en Ivar ontmoet, ze heeft gelijk haar oordeel klaar, maar als ze Toerio ontmoet heeft ze dit totaal niet. Hierdoor kwam ze bij mij wat naïef over in het begin. Door de loop van het verhaal groeit ze meer in haar rol. Had je bij het schrijven ook het idee dat ze meer groeide of is dat gewoon mijn beleving als lezer?

Je constatering klopt. Er gaat een opstandige puber naar een klooster en haar stelligheid over het leven in het algemeen, over monniken en alom aanwezige angst voor de zwarte vrouw projecteert ze natuurlijk ook op haar twee lotgenoten.
Maar Toerio… Opeens moet ze, mede ingegeven door de doodsangst die ze in zijn ogen ziet, een besluit nemen. Uitleveren die dief, of zijn leven redden? Veel jongeren komen voor zo’n moment in hun leven te staan. Kies je voor je hoofd of je hart. Elaine is, naast soms naïef, zeker ook impulsief. Dat is niet altijd verkeerd…

Het is knap dat de personages goed worden uitgewerkt en omschreven, maar je laat toch veel aan de fantasie van de lezer over. Er zijn veel personages maar netjes gedoseerd in het verhaal. Is het een bewuste keuze om niet te veel weg te geven zodat de lezer zijn eigen wereld voor zich ziet? Ben je dan niet bang dat als je de figuren tot leven laat komen in een park de mensen het verhaal anders gaan beleven?

Een boek is een film in je hoofd, vind ik. Als schrijver moet je ruimte laten aan je lezers om zelf de mooiste of wellicht juist lelijkste wouden, velden en horizonten te bedenken. Ook karakters en het uiterlijk van de personages in je boek moet je soms aan de lezer overlaten. Doorgaans is er eerst het boek. Rowling, Tolkien, bedachten en beschreven hun helden en avonturen; de lezer en de filmliefhebber verschillen wellicht van mening over de kwaliteit van de film die erop volgde. Ik vond persoonlijk bijvoorbeeld de verfilming van De brief voor de koning van Tonke Dragt een gemiste kans. Niet vanwege de acteurs of de entourage; allemaal mooi en goed. Maar de diepere dingen in het boek van Tonke kwamen gewoon niet uit de verf in de film. 
Of mensen in het park teleurgesteld zullen zijn omdat het gebodene niet overeenkomt met de film in hun hoofd? Dat weet ik natuurlijk niet. Maar Andersen beschreef ook nooit hoe zijn soldaat uit De Tondeldoos eruit zag, zijn meisje met de zwavelstokjes evenmin. Jakob en Wilhelm Grimm beschreven Assepoester niet; Walt Disney maakte haar anders dan Peter Reijnders en Anton Pieck in de Efteling dat deden. Toch stellen ze geen enkel kind teleur in dat sprookjesbos…

Leuk vond ik ook dat Elaines vooroordelen tegenover Pippijn en Ivar door haar bijgesteld moesten worden. Dat geeft haar karakter meer menselijkheid en ik denk dat jeugdige lezers zich hier wel in kunnen herkennen. Is het lastig om fantasy voor de jeugd te schrijven. (doelgroep is 10-15 jaar).

Nee, ik schrijf Fantasy voor hen en tegelijkertijd voor het kind in jou…

Het einde zag ik totaal niet aankomen en geeft een extra vleugje mystiek dat ik wel kan waarderen. Zonder spoilers weg te geven wat lastig om het er over te hebben, maar kan je je voorstellen dat (met name jeugdige lezers) meer hebben met een happy of afgerond einde?

Dat kan ik me goed voorstellen. In onze cultuur moet het altijd goed aflopen en dat krijgen we dan ook met de paplepel ingegoten; in de Chinese cultuur is een verhaal pas goed als de held of heldin zichzelf aan het eind opoffert. Mijn verhaal is nog niet afgelopen, het is net begonnen. Ik hoop dat het zo spannend is dat lezers het volgende deel ook zullen willen lezen. En ik hoop dat daar ook veel jonge mensen onder zullen zijn.

De mystiek en actie van de Grijze jager-boeken van Flanagan haalde ik er wel uit. Lees je zelf veel fantasy en zijn er schrijvers die je voorbeelden zijn of die je inspireren?

Wil je de waarheid weten? Nooit. Als mijn boeken gelijkenis met andere vertonen, is dat echt louter toeval. Ik deed dat bij thrillers ook nooit en kreeg desondanks te horen dat mijn boek over identiteitsfraude wel erg toevallig samenviel met een meesterwerk van Charles den Tex, de macht van meneer Miller. Ik had het echt niet gelezen. Ik lees geen werken van collegae, dus. Er is andere inspiratie genoeg.

Hoeveel delen denk je dat je gaat maken over Elaine en haar vrienden? Schrijf je door tot ze oud en wijs is?

Eerder tot ik zelf oud en grijs ben… Nog minstens twee hoop ik er te schrijven omdat ik de avonturen al weet en ook hoeveel boeken ze in beslag nemen. Maar dan is het allemaal nog lang niet verteld. Misschien doe ik er nog eentje, maar ik weet dat het vierde ook ooit geschreven zal worden. Ik vermoed zelfs dat ik weet door wie…

Aan het einde van het verhaal staat een mooi illustratie van Andzrej Radzieiewski. Is er bewust gekozen om verder geen illustraties in het boek te doen?

Andzrej heeft meer tekeningen voor Tweestrijd gemaakt, maar uiteindelijk besloten we ze niet te plaatsen. Een boek is immers een film in je hoofd, toch? Maar deze vonden MarieAnne van Wijnen, de uitgever, en ik zo mooi dat we er voor kozen om die, als eerbetoon aan een goede tekenaar, toch te plaatsen. Aan het eind. Als de film al afgelopen is…

Bij het boek zit een boektrailer. Denk je dat sociale media en boektrailers tegenwoordig van groot belang zijn voor het succes van een boek?

Iedereen is vandaag de dag toch wel erg visueel ingesteld en een trailer roept meer spanning op dan een advertentie in de krant. Dat is nu eenmaal zo. Ik moet erbij vertellen dat die trailer door de medewerkers van WitchWorld werd bedacht en gemaakt. Dat hebben ze bijzonder goed gedaan. Toch is het zo dat, alle social media en trailers ten spijt, een boek het voor mij nog steeds wint. Een boek kun je sluiten zonder de stekker eruit te moeten trekken. Je kunt het openslaan zonder dat je er batterijen voor nodig hebt. Een boekenlezer bepaalt alles zelf en nergens op de wereld zit iemand mee te kijken om te weten wat jij eigenlijk zoal leest…
Voor deze schrijver is het idee dat een lezer of lezeres op een koude winteravond met mijn boek bij een leeslampje lekker onder de wol kruipt of met een goed glas bij een knetterende open haard zit om vervolgens in ‘mijn’ fantasiewereld weg te duiken, het optimale wat je kunt bereiken. Maar vijf sterren bij bol.com is toch ook wel erg leuk, hoor.

Vragen: Conny Schelvis