Rauwe roman met actueel onderwerp
De terugkeerling – Patrick Pouw – Lebowski – 317 blz.
Patrick Pouw werkte als dagbladverslaggever en als redacteur voor verschillende televisieprogramma’s. In 2008 verscheen zijn boek Salaam! Een jaar onder orthodoxe moslims. De terugkeerling is zijn debuutroman.
De terugkeerling is het verhaal van de tot de islam bekeerde Bilal van Wijk. Geboren als Pjotr is Bilal bezeten door één gedachte: 10 jaar na de moord op Theo van Gogh in de voetsporen treden van diens moordenaar Mohammed B. En het is het verhaal van Mohammed el Amrani, die opgroeit in Kanaleneiland. Hij gaat naar Manchester om literatuur te gaan studeren en keert terug na de moord op Theo van Gogh om voor de AIVD moslims te gaan schaduwen. Terug naar de wijk waar hij opgroeide waar hij wordt geconfronteerd met een onverwerkt verleden.
Bilal voelt zich geen bekeerling maar een terugkeerling. Hij meent dat hij, net als iedereen, geboren is als moslim. Alleen is hij door zijn ouders verpest en ongelovig opgevoed. Nu is hij teruggekeerd in het geloof. En zeer fanatiek.
Hij heeft niet alleen zijn naam naar Bilal gewijzigd, maar hij is ook van plan om een aanslag te plegen net als Mohammed B. Hiermee hoopt hij in de Dabiq, het officiële tijdschrift van de terreurgroep IS genoemd te worden, de organisatie waar hij zich ook bij wil aansluiten.
Mohammed wil zich als moslim juist afzetten tegen de vooroordelen van het geloof. Zijn werk bij de AIVD heeft hem de taak gegeven om radicale jongeren als Bilal te schaduwen en observeren. Daarnaast heeft hij een alcoholprobleem en brengt zijn werk in zijn oude woonwijk de nodige herinneringen met zich mee. Twee zeer uiteenlopende verhalen maar uiteraard komen de verhalen samen in de loop van het boek.
De terugkeerling speelt zich af tussen 2001 en 2015. Het boek is verdeeld in verschillende stukken waarbij voor elk stuk het jaar staat vermeld waarin het speelt. Het perspectief wisselt tussen Bilal en Mo en deze namen staan dan boven de hoofdstukken vermeld. Dit maakt het verhaal prettig leesbaar.
De schrijver heeft een goed oog voor detail, omschrijvingen over hoe de buurt er uit ziet, straatnamen en dergelijke waardoor het verhaal nog realistischer overkomt. Al was de routebeschrijving voor mij af en toe wel een beetje te uitvoerig. Misschien komt het doordat ik niet met die buurt bekend ben en niet het gevoel kreeg er echt doorheen te lopen. De schrijver gebruikt ook geregeld woorden uit de wereld van de Koran en Islam en wat citaten en motto’s. Al lezende kom je wel achter de betekenis van de woorden maar ik denk dat voor sommige lezers een korte verklarende woordenlijst wel prettig zou zijn.
Het thema is zeer actueel, de islamisering van de jongeren, maar het mooie van dit verhaal is, dat het niet alleen vanuit de buitenstaander wordt beschreven maar ook vanuit het perspectief van de terugkeerling.
Doordat je een kijkje in de gedachtegang van de hoofdpersonen mag nemen, word je op een andere manier geconfronteerd met hun denkwijze en doen. Hierdoor komt het verhaal nog harder binnen. Het is namelijk een heel rauw verhaal waarbij je ziet hoe ze de grenzen opzoeken en hoe snel ze over zo’n grens heen kunnen gaan. Toch wel een idee wat angst kan inboezemen.
De terugkeerling is een roman die ik niet snel, qua thema, zelf op zou pakken. Ik heb met dit verhaal echt buiten mijn comfortzone gelezen en ik moet zeggen dat het mij goed is bevallen. De schrijfstijl is soms iets te uitvoerig, maar wel krachtig en het leest makkelijk. Ik zat vrij snel in het verhaal en raakte geboeid door de hoofdfiguren en hun tegengestelde levens.
