Bundel met eigenzinnige verhalen

Olifanten warm houden – Dieuwke van Turenhout – In De Knipscheer – 147 blz.

In zestien korte verhalen neemt Dieuwke van Turenhout de lezer mee naar de kwetsbare wereld van de buitenstaander – mensen die door hun eigenzinnige karakter of hun liefde voor een ander in extreme situaties zijn beland, aldus de flaptekst van deze zesde uitgave in de Extaze-reeks van het literaire tijdschrift Extaze. Negen verhalen verschenen eerder, soms vertaald of in verkorte vorm in literaire tijdschriften. Vanwege de diversiteit aan verhalen, moet ik constateren dat ze lang niet allemaal over “buitenstaanders” en “extreme situaties” gaan. Elementen die we er in aantreffen zijn o.a. magisch-realisme, surrealisme, gothic, horror, maar er zijn er ook die veel dichter bij het dagelijkse leven staan.

Lynne en David: Moeder, zonder naam, overdenkt haar gezin, haar man en haar dochter. Wie de titelfiguren zijn is mij niet duidelijk geworden.
De eend: Judith heeft een eend doodgereden. Haar man Bram, werkzaam in een laboratorium, brengt de eend de volgende de dag naar de dierenarts voor destructie. Twijfel over de relatie tussen de twee.
Dope: De ik-figuur gaat verhuizen en neemt afscheid van de vertrouwde mensen en omgeving. Moeder Sylvana zit kennelijk in het leven. Zij jaagt dochter naar buiten, die ontmoet een jongetje wiens moeder overleden is.
Kerst: Romi zit met haar zeer dikke broer Boris in een café. Zij ergert zich aan zijn omvang en vreetlust. Hij wil er een boek over schrijven, maar denkt dat het niet uitgegeven gaat worden want het heeft geen happy end.
Olifanten warm houden: Een naamloze man heeft zijn vrouw bij een auto-ongeluk verloren. Zijn dochter zit in India (project voor opvang van verwaarloosde olifanten?). Hij probeert er het beste van te maken in contacten met een bewaker van de fietsenstalling, een caissière en de buren.
De vlucht: Indy heeft tegen de zin van Maxim (haar vriend?), een reis naar Zuid-India geboekt. Op weg naar en op de luchthaven vertraagt Maxim de zaken. Gaan ze allebei op reis, geen van beiden of alleen Indy?
Stilstaan: Onderweg naar … stoppen Bjorn en Ing de auto om te praten. Ze hebben er al vaker over gesproken, maar komen niet tot een oplossing. Wiens schuld is het? Ondertussen velt de bermreinigingsdienst een aantal bomen.
Jij en ik en Hemingway: Alex en Corella rennen de trappen op naar het Sacre Coeur. Zij hoopt dat Alex haar ten huwelijk zal vragen. Ze doet een ring af om plaats te maken voor die andere. In plaats daarvan maakt hij notities in een boekje. Om het niet te laten opvallen doet ze haar ring in de mond en slikt hem per ongeluk door.
De duvel en de dood: Amélie en Cécile moeten hun, op vrijdag altijd dronken, vader uit het café halen. Daar aangekomen zien ze dat hij door het caféraam naar buiten wordt gegooid, net als zij hem vervloekt hebben.
Slagroom: Kiki heeft voor haar veel te omvangrijke broer Victor een date geregeld, Lily. Zou het wat worden?
Onye mere nwa nebe akwa: Peter, Fiona en hun dochtertje Nova zijn teruggekeerd uit Afrika. Ze hebben gekozen voor vrijwillige quarantaine. De ouders worden ziek, ze knappen echter weer op, maar Nova …
De moeder: Een jong echtpaar heeft erg veel moeite met hoe ze moeten omgaan met een huilende baby.
Voor de voeten van de gipsen Jezus: Christine zit vast wegens een (mislukte?) illegale abortus en wordt bezocht door haar man Ali. Er volgt een rechtzaak.
Een laatste dag: Een groep orthodoxe gelovigen verzamelt zich in de kerk om de Apocalyps af te wachten, maar …
De glazen kooi: Twee kleine kinderen met hun lievelingsknuffels beleven het inchecken op een vliegveld.
De erfenis: Theodoor heeft een landgoed van zijn, niet geliefde, vader geërfd. Vroeger had hij een relatie met Constantijn (een bediende?). Nu blijkt dat ook zijn vader met Constantijn een verhouding had.
Vuur: De bloedmooie Marie weet niet wie haar vader is. Als er in de stad een circus de tenten opent, gaat zij er met haar broertje Karel naar toe om hem te zoeken.

Een boek dat je minstens tweemaal moet lezen om de lagen waaruit de verhalen zijn opgebouwd te kunnen begrijpen. Dus alleen geschikt voor de gevorderde lezer, maar die zal dan ook zeker van dit debuut genieten. De verhalen hebben geen duidelijk plot, maar laten de lezer, soms geschokt, achter met vragen die hij zelf moet beantwoorden. Turenhout weet zeer soepele dialogen te schrijven en maakt veelvuldig gebruik van beeldspraak. Er zitten juweeltjes van vondsten tussen. – “De Nikon, die hapjes uit de werkelijkheid neemt…” – “Stil waden ze door de vrijdagmiddag, duwen zich door de beschaving, hun hoofden gebogen, hun gedachten slepend”. – Maar ‘in de beperking toont zich de ware meester’: het is soms net even iets te veel of te gezocht. – “Wie ziet het einde van de eindeloosheid als er dichterbij hommels en vlinders te bewonderen zijn?” – Over de te dikke man: “Als een sloopkogel ramde hij hun Corbusieriaanse droom aan stukjes, enkel door er te zijn.” – Het kan een kwestie van smaak zijn, maar het meest bevielen mij de verhalen die het dichts bij het magisch-realisme aansluiten. De bundel doet verlangen naar een roman van Dieuwke van Turenhout, alleen al omdat ze minder gecomprimeerd hoeft te schrijven. En dan graag in het zojuist genoemde genre!

Kees de Kievid