Een bijzondere prestatie
Het leven achter de dingen – Daan Remmerts de Vries – Hoogland & van Klaveren – 96 blz.
Met zijn vuistdikke roman De Harpij heeft Remmerts de Vries (onder het pseudoniem A. N. Ryst) bewezen dat hij een magistraal boek kan schrijven dat niet in één specifiek hokje past. Met Het leven achter de dingen flikt de auteur ‘m dat opnieuw, maar dan in een tegenovergesteld formaat. In slechts 96 pagina’s is dit magische, ontroerende en bij vlagen geestige verhaal voor goed lezende 10-plussers en volwassenen verteld.
Een jongen loopt naar de top van een heuvel. Hij weet zeker dat er aan de andere kant, op precies hetzelfde ogenblik, iemand anders omhoog loopt. En die iemand zal hij precies op de top ontmoeten. Maar er is niemand. Er staan drie krom gegroeide bomen en verder is er geen mens of dier te bekennen.
Vanaf de heuvel kijkt de jongen op de wereld neer, hij gaat een beetje zitten mijmeren en neuriën, het wordt donker, de eerste sterren verschijnen aan de hemel, en dan keert hij terug naar huis. Daar vraagt hij aan zijn moeder of de ruzie al over is. ‘Ruzie?’ zegt zij. ‘We waren het ergens niet over eens, dat is toch geen ruzie?’ En de vader van de jongen zet de televisie uit omdat de minister-president zulke saaie dingen uitkraamt, dat je ervan in slaap zou vallen.
Deze twee opeenvolgende scènes (bovenop de heuvel en terug thuis) geven meteen een mooi beeld van het leven van de jongen, dat zowel bestaat uit zijn gewone, aardse leven, als uit de droomwereld in zijn hoofd. Of is dat geen droomwereld en is er meer tussen hemel en aarde?
Twee dagen later heeft hij op de heuvel een ontmoeting met een kat, tegen wie hij begint te praten. De kat reageert een beetje schuw. De volgende dag ontmoet de jongen een meisje dat hem uitdaagt tot een ‘geen ja, geen nee’- spelletje. Een heerlijke dialoog volgt, waarin het meisje de jongen beter leert kennen omdat hij overal antwoord op geeft. Andersom geeft zij weinig van zichzelf prijs.
De daaropvolgende dagen zien ze elkaar weer, en komt de jongen erachter dat hij het meisje al eerder heeft gezien, als kat. Ze komt ergens vandaan waar niet alleen kattenhuizen zijn, maar ook eekhoornhuizen, kikkerhuizen, kameleonhuizen, enzovoorts.
Als de jongen na een paar dagen verhinderd te zijn geweest weer naar de heuvel komt, treft hij daar een teleurgesteld en verdrietig meisje aan. Ze had op hem gewacht. Dat is de laatste keer dat ze elkaar zien.
De zomervakantie is voorbij, de jongen moet weer naar school, waar hij allemaal dingen moet doen en leren die hem later van pas zou kunnen komen, terwijl hij veel liever buiten is. In zijn fantasie begint hij mensen als dieren te zien, net zoals het meisje op de heuvel niet alleen een meisje is, maar ook een kat.
Op een dag is de heuvel ineens weg en bouwt de jongen een toren van hout, om toch dichter bij de sterren te kunnen zijn. Maar als hij hoogtevrees krijgt, en de toren door de storm half is omgewaaid, verdwijnt het hout in de openhaard en is de jongen meer terug op aarde dan hij ooit is geweest. Een aarde waar je van alles leert over heel veel dingen, maar niet over de wereld achter de dingen. Niet over de verschillende geuren die gras kan hebben, of over muziek die je kunt horen in het ruisen van bladeren; daarover praat niemand.
Hoe teleurgesteld de jongen ook is, en hoe eenzaam hij ook wordt in zijn zoektocht naar het leven achter de dingen, hij blijft aan het meisje denken, en aan wat ze hem heeft voorspeld: dat hij iemand zou tegenkomen.
Hij wordt volwassen, leert gitaar spelen, gaat studeren en op kamers, waar je je te midden van gebouwen nog veel eenzamer kunt voelen dan in een lege tuin. Hij doet mee met waar je als jongere aan mee hoort te doen: dansen, drinken, de bloemetjes buitenzetten. En dan… komt hij iemand tegen.
Verliefd beklimmen ze samen de ene na de andere figuurlijke heuvel, maar zoals dat in een relatie gaat, komen ook de dalen aan bod en moeten er compromissen gesloten worden, wat maar ten dele lukt. En het meisje wil een kind, maar de jongen niet.
‘Bekijk het maar met je romantiek en je nieuwe schoenen! En ik wil ook geen kinderen. Nu niet en nooit niet. Dan moet je sjouwen met drinkbekers en luiers en ben je alleen maar bezig met zorgen. Ik wil het niet en het zal niet gebeuren. Het is maar dat je het weet.’
Hij gaat op reis, voelt zich vrij, weg van de mensen, de drukte, het lawaai. En wordt dan ziek, komt erachter wat hij mist, wíé hij mist… De perspectiefwissel, de ontknoping, en de ontroerende hernieuwde ontmoeting die dan plaatsvindt, zal ik niet als spoiler weggeven, maar man, wat prachtig.
Het leven achter de dingen is een verhaal dat overduidelijk vanuit persoonlijke ervaring en noodzaak is geschreven, maar dat door de universele thematiek het persoonlijke tegelijkertijd huizenhoog overstijgt. En dan heeft de auteur het boek ook nog eens van prachtige illustraties voorzien. Een bijzondere prestatie.
