Een kleurrijk boek over een kleurloos drankje

Davaj! De Russen en hun wodka – Edwin Trommelen – Gibbon – 288 blz.

Davaj! De Russen en hun wodka is een grappig en boeiend boek over de Russische volksdrank en zijn drinkers en alle voor- en nadelen die aan het gebruik ervan kleven. Als we het boek vergelijken met een fles wodka, moet je het niet in een keer leegdrinken, maar glaasje voor glaasje tot je nemen, anders zou je dronken worden van alle informatie die tot je komt. Elke dag een hoofdstuk en af en toe nog eens bladeren en dingen nazoeken, daar leent dit boek zich het beste toe.
De titel van het boek vat de inhoud heel goed samen. Ik zou geen betere kunnen bedenken. Davaj betekent ‘kom op’, ‘daar gaan we’ of ‘hupsakee’. Het sein om het eens lekker op een zuipen te zetten, want bij een Russisch feest worden alle wodkaflessen op tafel gezet en geen fles mag half leeg blijven staan. Doordrinken dus!

In vijftien hoofdstukken gidst Ruslandkenner Edwin Trommelen ons op een onderhoudende manier door het Rusland van de vijftiende eeuw tot aan nu. Er gebeurde veel in die zeshonderd jaar, maar bij alle gebeurtenissen van enige importantie speelde wodka een rol. Alle belangrijke schrijvers schreven erover en ze worden dan ook ruimhartig geciteerd. Bekende en onbekende schilders legden drinkgelagen vast; drinkende boeren, dorpsfeesten en trouwpartijen en bij al die gelegenheden werd/wordt de wodka in grote hoeveelheden geschonken.

Je bent als jongeman haast verplicht om te leren roken en drinken. Doe je dat niet dan ben je een ‘rode maagd’, een ‘natte kip’ of een ‘wijf’. Geheelonthouders worden gewantrouwd, tenzij je kunt aantonen dat je maag- of leverproblemen hebt, of dat je een alcoholist bent die van de drank af moet blijven. Tegen de laatste wordt zelfs met respect aangekeken.
‘Voor een Russische man is het vermogen wodka te drinken een belangrijke graadmeter voor zijn masculiniteit.’

Als je in Rusland bij mensen op bezoek gaat en ze bieden je een glas wodka aan, dan kun je dat beter niet weigeren. Het wordt als een belediging opgevat. Je neemt het glas aan en je proost op de gezondheid van de gastheer. Daarna sla je het glas wodka in een keer ad fundum, achterover. Alleen Polen nippen van hun wodka.

Achterin het boek staat een handige index. We treffen er o.a. de namen aan van Stalin, Jeltsjin en Poetin. De eerste twee heren lustten wel een glaasje. Van Jeltsjin is bekend dat hij bij veel gelegenheden aangeschoten was. In zijn boek Rusland, mijn verhaal legt hij uit dat het drinken van wodka een manier was om de stress waaronder hij leed te lijf te gaan. Zijn verkramping verdween na een paar glaasjes en hij werd dan heel vrijmoedig. Toch had hij soms spijt van zijn optredens, zoals de keer dat hij in Berlijn spontaan een politieorkest ging dirigeren.
Van de huidige president Poetin is bekend dat hij er een heel gezonde levensstijl op na houdt. Alleen als hij er echt niet onderuit kan, drinkt hij een glas wodka. Dus de belangrijkste Rus, die zich ook zeer op zijn mannelijkheid voorstaat, drinkt weinig.

Dat het drinken van wodka veel leed veroorzaakt in de Russische samenleving is bekend. Van die masculiniteit blijft ook weinig over als je laveloos naast een vrouw ligt, niet in staat tot wat dan ook. Russische mannen sterven, door de hoge alcoholinname, gemiddeld ook veel jonger dan mannen uit andere Europese landen. Toch zal wodka het smeermiddel blijven van de Russische samenleving. En als je met zijn drieën(trojka) een fles wodka soldaat maakt, kun je best veel plezier hebben, als je die tweede fles dan maar niet opendraait! Za zdorovje!

Pieter Feller

1 Reactie

• Davaj! | Gibbon Uitgeefagentschap 2013/02/25 om 17:26

  […] recensies of columns over het boek:  De Boekenbijlage: ’Davaj! De Russen en hun wodka is een grappig en boeiend boek over de Russische volksdrank […]