Een NRB (Nieuwe Religieuze Beweging) of toch een sekte?

Apostelkind – Renske Doorenspleet – Uitgeverij Balans – 366 blz.

Renske Doorenspleet was als docent en onderzoeker verbonden aan de universiteiten van Harvard en Leiden. Ze schreef wetenschappelijke artikelen en Engelstalige boeken over vrijheid en democratie. Sinds 2006 woont ze in Engeland en werkt ze aan de universiteit van Warwick.

‘O, lieve Apostel, al zijn we nog klein,
toch willen we graag Uw kinderen zijn.
Ons hartje klopt dankbaar, wij geven ’t U nu.
Apostel, wij blijven voor altijd bij U!’

Doorenspleet wordt in 1972 geboren als een zogenaamd Apostelkind in een Apostolisch Genootschap in Bussum. Als ze vijfentwintig is, verlaat ze het genootschap. De gemeenschap bestaat uit “ooms en tantes”, “broeders en zusters” en één Vader die volledige overgave eist: de Apostel, hij wordt Oom Apostel genoemd. De Apostolischen geloven wel in Jezus maar niet in zijn wederopstanding. Na de dood is er niets meer, je leeft in het nu. Oom Apostel is de Christus van het heden, hij is dus de nieuwe Jezus.

“Jezus was dood maar het Apostolische volk zou zijn idealen zo’n tweeduizend jaar later zélf gaan verspreiden onder de rest van de mensen.”
Ze praten ook niet over een kerk, maar het Gebouw en het is ook geen religie maar Werk.
Doorenspleet leeft in twee werelden: de eerste wereld is de echte wereld waar ze gepest en geslagen en bespot wordt vanwege haar uiterlijk (apostolischen moeten altijd netjes gekleed. Meisjes en vrouwen in een rok en altijd met lange haren, mannen in nette pakken) en omdat ze afwijkt van het “normale”. De tweede wereld is de apostolische wereld, waarvan ze niet terug mag slaan naar degenen die haar pesten uit de eerste wereld, omdat de apostolischen vredelievend trachten te zijn.

“De buitenwereld kon onveilig zijn. Daar kon je zomaar worden aangevallen. Domweg omdat je er niet bij hoorde, en omdat we tijdens apostolische bijeenkomsten hadden geleerd vriendelijk te blijven en te allen tijde vergevingsgezind te zijn. Ik faalde bij voorbaat: niet alleen in de eerste wereld, waar ik me ‘anders’ blijf voelen, maar ook in de tweede wereld, waar ik vaak niet kon voldoen aan de apostolische verwachtingen met de specifieke waarden, normen, houdingen en gedragingen”

Naast het normale leven op school en op het werk was er geen tijd voor hobby’s en sport. In wekelijkse kringgesprekken, het bijhouden van de kringmap, diensten, kinderkoren en toneelspelen ging verplicht alle vrije tijd zitten. Ze moesten actief deelnemen, maar zonder vragen te stellen, te discussiëren of eigen ideeën in te brengen. ‘Als je het anders ziet dan de Apostel, dan zie je het nog niet goed.’ Het was een intensief opvoedingsprogramma, zoals Doorenspleet zelf zegt. Dat zorgde er ook voor dat de jongeren nog meer afgezonderd leefden van hun leeftijdgenoten uit de eerste wereld, die hier allemaal niets vanaf wisten. De beide werelden werden goed gescheiden gehouden en het Genootschap schuwde ook alle media.

Op professionele wijze en met goed, gedegen journalistiek onderzoek vertelt ze in chronologische volgorde over de geschiedenis van het Apostolische Genootschap. Feiten worden afgewisseld met privé herinneringen, zonder ook maar enig sensatiezucht toe te voegen. Het verhaal leest prettig, mede door de mooie, realistische beschrijvingen van haar omgeving en een goed oog voor detail dat ze hiervoor aan de dag legt. Dit alles wordt weggezet met geschiedkundige feiten en gebeurtenissen uit de landelijke en wereldlijke geschiedenis, zodat je een goede weergave van het tijdsbeeld krijgt, én het geeft het contrast weer tussen de eerste wereld en de besloten tweede wereld.

Waarom heeft zij het Genootschap verlaten? Ondanks het strenge regime van oom Apostel, had ze wel een fijn, warm thuis bij haar ouders. Waarom zijn haar ouders altijd lid gebleven, terwijl ze zagen dat hun dochter er ongelukkig van werd? En heeft ze nog last van schimmen uit het verleden? Langzaam werkt ze naar het antwoord op deze vragen toe door zichzelf, haar gedachten en gebeurtenissen grondig onder de loep te nemen. Ze geeft zichzelf en het Genootschap helemaal bloot.

Is het apostolisch genootschap nu een sekte of een religie? De waarheid ligt denk ik ergens in het midden. De aanhangers geloven oprecht dat oom Apostel de nieuwe Jezus is, maar aan de andere kant komt alles erg sektarisch over met een dictatoriale, manipulerende leider die veel geld binnen weet te harken, met name voor eigen gebruik, gezien zijn enorme villa en dure auto’s, en die zichzelf de eigenaar van zijn volk noemt. Als je een kundig en charismatisch orator bent en mensen weet te overtuigen en ze zo kunt beïnvloeden, dan kun je een heel eind komen als leider van een religieus genootschap.

Apostelkind is een intrigerend verhaal over hoe mensen, kinderen leven in een gemeenschap dat weliswaar geleid wordt door een streng regime, maar waar de trouwe aanhangers toch ook saamhorigheid, plezier en geluk met elkaar vinden.

Erica Ganzevles

Boek bestellen!

Andere recensies

Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China – Veerle De Vos – Pelckmans – 341 blz. Ferdinand Verbiest (1623 – 1688) behoort zonder twijfel tot een van de meest onderschatte Vlamingen of Belgen. Gedreven door een niet te temmen bekeringsdrang en werkijver slaagde deze...
Lees verder Categorie: Biografie & Autobiografie, Geschiedenis, Non-fictie
| Reageer!
Net als ik – Muzoon Almellehan – Vertaling: Merel Leene – Kluitman – 240 blz. Dit is echt weer zo’n young adult boek waarvan ik hoop dat heel veel jeugd vanaf een jaar of 13 het gaat lezen maar zeker ook hun ouders. Ik...
Lees verder Categorie: Young Adult
| Reageer!
De pianostemmer – Daniel Mason – Vertaling: Lilian Schreuder – Hollands Diep – 397 blz. Het is eind negentiende eeuw. In Birma werkt een arts voor het Britse leger, Anthony Carroll, die er bijzondere methoden op na houdt om de vrede te bewaren. Zo...
Lees verder Categorie: Roman
| Reageer!