Een verhaal over chronisch ziek zijn

Welkom in het Rijk der zieken – Hanna Bervoets – Pluim – 277 blz.

Hanna Bervoets kwam op het idee om deze roman te schrijven omdat ze een fascinatie heeft voor verhalen over ziek zijn en zich afvroeg waarom erover chronisch ziek zijn zo weinig verhalen zijn geschreven, terwijl juist dat een enorme impact op de patiënt kan hebben. Ze heeft er ervaring mee, omdat ze zelf ook chronisch ziek is, ze heeft het Ehlers-Danlos Syndroom, een bindweefselziekte.
Chronisch ziek, dus chronische pijn en chronisch moe als basis voor een roman over ziek zijn en nooit meer beter worden. Over de kwaliteit van het leven en moed houden om verder te gaan.

Hoofdpersonage Clay wordt na een bezoek aan een boerderij ziek. Hij ontwikkelt een hoge koorts en vecht voor zijn leven. Als de koorts daalt is hij opgelucht en denkt het ergste gehad te hebben. Echter de vermoeidheid blijft en Clay krijgt last van chronische pijnen. Na een lange weg langs artsen, onderzoek en onwetendheid volgt de diagnose Q-koorts vermoeidheidssyndroom. Aan de ene kant is er de opluchting dat er een diagnose is maar aan de andere kant volgt er nu een zoektocht over hoe hij zijn leven nu moet indelen, of daar ook ruimte is voor zijn vriendin Nora. Het accepteren van zijn ziekte en zijn lichaam dat hem in de steek heeft gelaten. Of in ieder geval te leren omgaan met zijn nieuwe leven. Hij belandt in het Rijk der zieken; een vreemde parallelle wereld waar andere regels gelden en de eindbestemming onduidelijk is.

Welkom in het Rijk der zieken is mijn kennismaking met de auteur Hanna Bervoets en ik was er meteen door geraakt. Wat een aparte vertelwijze, stijl en keuze voor perspectief. Er lopen twee verhalen door elkaar, de eerste over Clay in het hier en nu waarbij je als lezer continu betrokken blijft omdat het lijkt of je persoonlijk wordt aangesproken. Het tweede verhaal van Clay in het Rijk der zieken waar de metaforen om je hoofd vliegen, maar wel op een wijze waardoor het door iedereen herkenbaar is en goed te plaatsen. Het slepen van jezelf van specialist naar specialist, die niet verder kijkt dan zijn eigen vakgebied, de bureaucratie van zorgland, de manier van kijken naar patiënten. Zo goed verwoord en herkenbaar. Naast het verspringen tussen de werkelijke leven en het leven van Clay in het Rijk der zieken, zijn er wat sprongen in de tijd. Door deze korte terugblikken weet je wat er gebeurd is. Clay benoemt het ook als voor en na zijn ziekte. Hierdoor heb je meer begrip voor de reacties van de omstanders en leer je Clay beter kennen.

Hoewel een fantasiewereld is de herkenning dus duidelijk aanwezig. Als je ziek bent, beland je immers in een andere wereld. Jij bent op dat moment met jezelf en je ziekte en je eventuele genezing bezig en het lijkt dat die andere (echte) wereld voor jou stil staat al gaat ie uiteraard gewoon door (zonder jou). Ook dat ondervindt Clay. Het begrip en onbegrip van de omgeving op zijn ziekte is met een dun scheidslijntje heel erg aanwezig.
Ook dat brengt een dilemma met zich mee, moet je je voor het onbegrip wapenen of juist vechten voor begrip? Eigenlijk heb je nergens energie voor, wat het extra lastig maakt.

Een mooi verhaal zonder einde, maar als lezer weet je dat de lijdensweg van Clay zal doorkabbelen en niet goed af zal lopen. Dat hoeft ook niet, ook dat is het leven.

Het is een boeiende roman geworden over ziek worden, ziek zijn, acceptatie, woede en een zoektocht naar eventuele acceptatie van de ziekte. Over de impact van een chronische ziekte op je leven in een heel bijzonder jasje. Een verhaal dat bij je binnen komt.

Conny Schelvis