Gevaarlijke operaties
Allereerst niet schaden. Verhalen van een hersenchirurg – Henry Marsh – Vertaald door Bart Voorzanger – Nieuw Amsterdam – 265 blz.
Henry Marsh was niet voorbestemd om arts te worden. Hij ging politicologie, economie en filosofie studeren om een hoge ambtenaar te worden, zoals zijn vader. Maar hij voltooide die studies niet. Had allerlei baantjes o.a. als ziekenverzorgende, zette zich af tegen zijn milieu en zijn voorbestemming, kwam in aanraking met chirurgie en raakte uiteindelijk gefascineerd door de hersenchirurgie. Dat hij geneeskunde mocht gaan studeren nadat hij zijn oude studies had gestaakt, was geheel toevallig. Een oude Schot die het toelatingsbeleid regelde, liet hem toe. Marsh denkt zelf dat de man het wel lollig leek om hem aan zo’n zware studie te laten beginnen. Marsh groeide uit tot een van Engelands bekendste hersenchirurgen. Hij speelde een hoofdrol in twee documentaires Your Life In Their Hands en The English Surgeon die een Emmy Award won.
Als je een beetje hypochondrische aanleg hebt, zou ik dit boek niet gaan lezen. In vijfentwintig hoofdstukken worden veel hersenaandoeningen beschreven en de operaties die hiervoor nodig zijn. Het zijn voornamelijk tumoren die verwijderd moeten worden en elke tumor heeft zijn eigen benadering nodig.
“Ik moet vaak in hersenen snijden en dat doe ik met tegenzin. Met een dichtbrandpincet sluit ik de prachtige rode bloedvaten af die in een ingewikkeld patroon op het glanzende hersenoppervlak liggen. Met een klein mesje maak ik een opening waarin ik een dunne zuigsonde steek.”
Nadat Marsh met boor en zaag de schedel is binnengedrongen, want dat gaat aan de vorige handelingen vooraf, komt hij in een gebied dat heel kwetsbaar is en waar ook de titel op terugslaat. Hersenchirurgen moeten vooral voorkomen dat ze meer schade aanrichten dan de tumor of aneurysma(dunne plek in een bloedvat) zou kunnen veroorzaken. Marsh is heel openhartig over zijn ‘mislukkingen’. Soms gebeuren er dingen buiten zijn schuld om, maar meerdere keren is hij wel schuldig aan een fatale fout en dan moet hij de consequenties van zijn handelen, verlamde of zelfs dode patiënten, onder ogen zien en verwerken.
Marsh beschrijft heel wat spannende operaties, soms met iets te veel pathos, zoals wanneer hij zichzelf vergelijkt met een middeleeuwse ridder die zijn ros bestijgt om een mythisch monster te bestrijden. Maar over het algemeen noteert hij zijn verslagen zonder poeha en dan leest het boek als een bundel vol spannende, meeslepende verhalen. Marsh spaart zichzelf niet en laat zien dat hij soms boos wordt of zijn geduld verliest, meestal doordat het Engelse ziekenhuissysteem faalt of als hij wordt tegengewerkt. Je moet wel een sterke maag hebben en tegen een stootje kunnen om dit boek te verteren. Onze hersenen zijn heel broos en er hoeft maar iets te gebeuren, of we veranderen van persoonlijkheid, gaan ondraaglijke pijnen lijden of worden een kasplantje. Als je ertegen kunt, is Allereerst niet schaden een fascinerend boek.
