Goede literaire, psychologische thriller

Over het spoor – Eva Keuris – Prometheus – 269 blz.

Eva Keuris (1978) schrijft toneelstukken en televisieseries en is voornamelijk bekend als eindredacteur van de serie Spangas. Over het spoor is haar debuutroman.

Stella heeft enkele boeken geschreven, maar niet onder haar eigen naam. Ze is een zogenaamde ‘ghostwriter’. Als ze benaderd wordt om een boek te schrijven over een oude moordzaak, grijpt ze deze kans met beide handen aan. Eindelijk een boek onder haar eigen naam.

Ingmar, Julian en Remi zijn veroordeeld voor de moord op de tienjarige Jordi de Wit. Alle drie claimen ze onschuldig te zijn. Als ze weer vrij zijn na jaren gevangenisstraf, wil Ingmar dat Stella een boek schrijft waaruit blijkt dat hij onschuldig is. Dat is voor hem de enige manier om weer verder te kunnen met zijn leven. Stella bijt zich vast in het verhaal en interviewt alle betrokkenen uit de tijd van de moord. Maar de gevoelens die ze voor Ingmar ontwikkelt staan haar objectiviteit wel in de weg.

Het boek begint met een stukje over het leven van Stella, hoe haar jeugd was en hoe ze zich heeft ontwikkeld. De vraag die direct naar boven komt: hoeveel autobiografische stukken zijn er in verwerkt?

Keuris wisselt het levensverhaal van Stella af met het verhaal over de moord op Jordi de Wit. We lezen hoe Stella’s boek langzaamaan ontstaat en we krijgen passages te lezen die ze schrijft. Hier zit duidelijk de spanning al in verwerkt, omdat je als lezer nog steeds twijfelt: hebben Ingmar en zijn vrienden het nu wel of niet gedaan?
De afwisseling tussen het moordverhaal en Stella’s leven is heel subtiel gedaan. Je ziet overeenkomsten tussen Stella en Ingmar (ze hoorden vroeger nooit ergens bij en waren echte einzelgänger), maar toch zijn ze heel verschillend. Ze krijgen een relatie tijdens het ontstaan van het boek, wat niet heel onlogisch is, aangezien ze zoveel overeenkomsten hebben. Helaas voelde ik die chemie niet tussen hen beide, ik vond het erg geforceerd overkomen.

Er is vaak discussie wanneer een spannend boek een literaire thriller genoemd kan worden. Ik vind Over het spoor nou echt een goed voorbeeld van een literaire, psychologische thriller. Het verhaal draait niet alleen om feiten, maar ook om gevoelens, omstandigheden en er wordt over dingen dieper nagedacht.
“Soms verliest een naam de persoonlijkheid die erachter schuilgaat. Als de persoon te beroemd of berucht wordt, verandert de naam in merk, symbool, in enkele gevallen zelfs vervoegd tot bijvoeglijk naamwoord. Marc Dutroux, Franz Kafka, Adolf Hitler. Deze mensen zijn zo geboren, met deze namen. De ouders van Hitler vonden Adolf de mooiste, of in ieder geval de meest geschikte, naam voor hun zoon. Ze konden er geen idee van hebben dat ze met die keuze de naam Adolf voor altijd zouden besmetten. (…) Het is niet verwonderlijk dat slachtoffers zelden de geschiedenisboeken halen. Ze zijn per definitie niet interessant. Meestal deden ze weinig bijzonders, ze leefden gewoon hun leven, totdat daar bruut een einde aan werd gemaakt.”

De cover van het boek is mooi gemaakt, een beetje mystiek. Een jongen in een zacht blauw licht, met voor zijn ogen een haarlok, die verdrietig maar tegelijkertijd bijdehand uit zijn ogen kijkt. Over het spoor is een spannend en origineel boek en ik ben benieuwd of Eva Keuris na dit goede debuut door blijft gaan met literaire thrillers schrijven.

Erica Ganzevles

Realistische reconstructie van een fictieve moord

Eva Keuris (1978) studeerde in 2005 af aan de opleiding Writing for Performance van de HKU. Tijdens haar studie werkte ze ruim vier jaar als dialoogschrijver en eindredacteur voor de soap Onderweg naar Morgen. Ze schrijft verschillende televisieseries en toneel. Met haar toneelstuk Addergebroed won ze in 2005 de Hollandse Nieuwe Toneelschrijfprijs. Op dit moment is zij eindredacteur bij SpangaS, geeft zij les aan de Schrijversacademie en werkt zij mee aan verschillende speelfilms. Over het spoor is haar debuut.

Over het spoor. Op donderdag 21 augustus om 20.30 uur verschijnt de naam van Jordi de Wit op de politietelex. Het tienjarige jongetje is door zijn moeder als vermist opgegeven. Om 23.34 uur ziet een agente iets drijven in het riet van een vijver in het natuurgebied tussen Hilversum en Bussum, ongeveer anderhalve kilometer van de speelplaats waar Jordi voor het laatst werd gezien. De staat waarin het lichaam wordt aangetroffen maakt al snel duidelijk dat het jongetje niet uit zichzelf in het water beland is. Jordi de Wit wordt op 30 augustus begraven. Zijn hele school is aanwezig, hij is nog nooit zo populair geweest.

Kort na de moord worden drie puberjongens opgepakt. Wanneer zij na hun gevangenisstraf vrijkomen, besluit ghostwriter Stella uit fascinatie voor de zaak en de dubieuze schuldtoekenning een boek te schrijven over de meest charismatische, hoogopgeleide van het stel, de enige van ‘de goede kant van het spoor’ in Hilversum: Ingmar. Voor hem en zijn reputatiegerichte familie is het de kans om zijn onschuld te bewijzen en zijn imago te verbeteren, zodat zijn toekomst er zonniger uit komt te zien. Echter, naarmate Stella en Ingmar dichter bij elkaar komen, lijkt de waarheid steeds verder weg te raken. Maar íemand moet toch weten wat daar gebeurd is, die avond?

In Over het spoor heeft schrijfster Eva Keuris sterke, geloofwaardige personages neergezet. Je kunt jezelf herkennen in Stella, je kijkt een beetje argwanend naar Ingmar en voelt niets anders dan medelijden met Julian. De belangrijkste eigenschappen van alle personages zijn goed uitgewerkt. Stella, Ingmar, Julian en de anderen zouden zomaar echte mensen kunnen zijn.

Het boek is eigenlijk een boek van de hoofdpersoon Stella. Zij heeft als ghostwriter van Ingmar een verhaal te vertellen, een verhaal over moord en gerechtelijke dwalingen. Het knappe is dat Keuris het voor het elkaar heeft gekregen om het echte te laten lijken alsof Stella het boek geschreven heeft, alsof zij verslag doet van een waargebeurd verhaal. Het verhaal zelf is niet enorm spannend, er gebeurt maar weinig en ik zou het boek zeker geen thriller willen noemen. De kracht van Over het spoor de wijze waarop het is geschreven, in de opbouw van de reconstructie. Je kunt merken dat Keuris ervaring heeft als schrijver, ook al is Over het spoor haar debuutboek.

Het slot van Over het spoor is best voorspelbaar, maar op één of andere manier geeft dat niet. Het verhaal is wel af. Sterker nog, als het verfilmd zou worden, zou ik gewoon kijken.

Felice Beekhuis