‘Grande dame’ van de Surinaamse literatuur

Op 22 maat jongsteden maakte de organisatie van de Prijs der Nederlandse Letteren bekend dat de prijs voor 2021 is toegekend aan Astrid H. Roemer. De Belgische Koning Filip is aan de beurt (om en om Nederlandse en Belgische koning) voor de uitreiking die (als de coronamaatregelen het toestaan) in oktober 2021 te Brussel zal plaatsvinden.

“Met haar romans, toneelteksten en gedichten bekleedt Astrid H. Roemer een unieke positie in het Nederlandstalige literatuurlandschap. Haar werk is onconventioneel, poëtisch en doorleefd. Roemer slaagt erin thema’s uit de recente grote geschiedenis, zoals corruptie, spanning, schuld, kolonisatie en dekolonisatie, te verbinden met de kleine geschiedenis, het verhaal op mensenmaat”, stelt de jury onder voorzitterschap van prof. dr. Yves T’Sjoen.

Astrid H. Roemer, geboren in Paramaribo op 27 april 1947, heeft een indrukwekkend oeuvre op haar naam staan. Niet alleen romans maar ook gedichten en toneelwerken. Het is haar tweede grote prijs, want in 2016 ontving zij de P.C. Hooftprijs voor haar gehele oeuvre.

Zij debuteerde al in 1970 met de dichtbundel Sasa: mijn actuele zijn die zij in eigen beheer uitgaf onder het pseudoniem Zamani. Hoewel zij in Suriname al enige tijd bekend was, kwam haar doorbraak in ons land eigen pas met de roman Over de gekte van een vrouw, verschenen in 1982. In dit werk kwamen duidelijk haar feministische gedachten naar voren, een thema dat we later vaker bij haar zullen aantreffen. Het Surinaamse zijn in Nederland kwam subliem tot uiting in Levenslang gedicht (1987). Het geeft blijkt van een verschuiving van haar aandacht van Suriname naar Surinamers (en andere minderheidsgroepen) in Nederland, voor wie zij zich zeer strijdbaar inzette. Haar laatste (tot nu toe) roman Gebroken Wit verscheen in 2019.

Astrid Roemer heeft bij een lezing (1982) en een literair evenement in Paramaribo (1984) opgemerkt dat schrijvers die zich Surinamer voelen, tot de Surinaamse literatuur behoren. Haar collega-auteur Albert Helman stelde: “Schrijvers in het Nederlands zijn Nederlandse schrijvers”. Aan de discussie over wat we moeten verstaan onder Surinaamse literatuur, heeft zij een belangrijke bijdrage geleverd. Astrid Roemer woonde afwisselend in Nederland en Suriname en heeft als eerste auteur van Surinaamse afkomst de Prijs der Nederlandse Letteren gewonnen.

Kees de Kievid

Foto auteur: Raúl Neijhorst.