“Ik heb een enorme drive om te strijden tegen onrecht”

EvelineEveline van de Putte (1966) groeide op in het Zeeuwse Oost-Souburg. Ze volgde er de lagere school en de middelbare school. Al jong begon ze te fotograferen met de oude Russische camera van haar vader. In haar studententijd kocht zij haar eerste spiegelreflexcamera en beleefde zij veel plezier aan de magie van het zelf ontwikkelen in de geïmproviseerde donkere kamer in het studentenhuis. Zodra ze de kans kreeg ging ze op reis. Eerst binnen Europa, snel daarna volgden de andere werelddelen. Eveline is altijd op zoek naar andere culturen, nieuwe verhalen en beelden. Inmiddels heeft zij zeven boeken gepubliceerd en woont ze al weer jaren, samen met haar grote liefde, in Den Haag.

Uit wat voor gezin kom je?

Mijn vader fietste elke dag naar scheepswerf de Schelde in Vlissingen. Mijn moeder was huisvrouw. Ze maakte de mooiste kleren, bakte koekjes en taarten – nu nog met haar 88 jaar – en ze kookte jam van alles wat maar enigszins op een vrucht leek. Ik was enig kind. En toen mijn vader zijn jaarlijkse extraatje van de fabriek kreeg en mij vroeg wat ik het liefste wilde: een knuffelbeer of een levend dier, koos ik voor dat laatste. De volgende dag kwam pa met een schoenendoos op de bagagedrager thuis. Daarin de mooiste cavia die ik ooit had gezien. We noemden hem Pidorus. Voor Pidorus plukten we verse klavertjes en paardenbloemblaadjes als we weer eens samen gingen fietsen. Pidorus is nog altijd een begrip in Zeeland, net als de appeltaarten van mijn moeder. Ik had een gelukkige jeugd.

Was je als meisje een boekenwurm en kon je wegdromen in verhalen?

Van kleins af was ik dol op boeken. Ik herinner me dat we op de lagere school als we ons werk klaar hadden, een boek uit de oude boekenkast mochten pakken. Ik geloof dat ik alles wat daar in stond heb gelezen. Het was een protestants christelijke school, en dat was aan de collectie te zien: W.G van der Hulst, boeken van L. Pennings over de Boerenoorlog in Zuid-Afrika, die nu ik er op terug kijk, vandaag de dag zeker verboden zouden worden. Iedere kerst kregen we een kerstkrans, een sinaasappel en een boek. Die kinderboeken heb ik nog allemaal. Op mijn verjaardagen kon je me het meest verblijden met een boek. Natuurboeken met platen, vogelboeken, en boeken met foto’s van verre landen. Zo heb ik jaren de boeken van Disney gekoesterd die ik destijds van mijn opa kreeg. Ik kon zeker wegdromen in mijn verhalen. Spannende jongensboeken als De Kameleon en Oorlogswinter verslond ik. Van ‘stomme’ meisjesboeken als De olijke tweeling moest ik niks hebben. Sterker nog, ik was bijna beledigd als een niets vermoedend klasgenootje zo’n boek voor me meebracht.

Je ging al snel schrijven en fotograferen. Wat wilde je later worden?

Al heb ik altijd van taal gehouden, als kind had ik nog geen idee dat ik daar iets mee zou kunnen. Ik hield van buiten zijn, de natuur: Boswachter, dat leek me wel wat, of anders boerin. Heerlijke kinderdromen die nog niet verstoord waren door het feit dat er bijna geen bos is, en dat het boerenbestaan wel keihard is. Tijdens de middelbare school wist ik het niet zo: iets met kunst, iets met mensen. Het werd een opleiding sociaal cultureel werk. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan: ik begon te reizen, te fotograferen en te schrijven. En die dingen zijn , met alle andere omzwervingen, tussen door, tot op heden het belangrijkste in mijn leven.

Je doet van alles, fotograferen, schrijven, cursussen geven. Leuk afwisselend, maar welk beroep staat er in je paspoort?

Staat er een beroep in mijn paspoort? Ik geloof het niet. Wanneer ik weer eens een visum formulier moet invullen, schrijf ik meestal teacher. Dat is het meest algemene, en het meest geaccepteerde. Zeker voor lastige landen als Tibet, of sommige Afrikaanse landen scheelt dat een hoop vragen. In mijn paspoort staat niks. In mijn hart ben ik een kunstenaar, die het liefst documentair werk maakt. Met mijn werk, tekst en beeld wil ik iets van de wereld laten zien, waar we anders weinig van zouden weten!

Empowerment is, zoals je zelf zegt, de rode draad in je trainingen. Wat versta je onder empowerment en wat is de belangrijkste tip om mensen sterker te maken?

Onder empowerment versta ik het sterker maken van groepen en individuen, door hen bewust te maken van hun eigen talenten, krachten en mogelijkheden. Mensen kunnen vaak veel meer dan dat ze in eerste instantie denken. Dat door middel van (creatieve) opdrachten helpen ontdekken is prachtig om te doen. Laat iemand maar eens opschrijven waar hij goed in is, trots op is, van zich zelf. Dat is nog best lastig. Vraag ze dan om anderen die vraag eens voor hen te beantwoorden en ze komen stralend terug!

Je hebt in allerlei bladen geschreven en geeft ook een cursus creatief schrijven. Ga je zelf nog eens fictie schrijven?

Tja, dat wordt veel gevraagd. En dat wil ik ook zeker, maar wanneer? Ik heb altijd een groot gevecht met de tijd en tot nu toe steeds het gevoel dat ik een schakel kan zijn om onzichtbare verhalen van binnen naar buiten te brengen. Ook dat vind ik een vorm van empowerment. Wanneer iemand de kans krijgt om zijn eigen verhaal te vertellen en door middel van vragen ook naar de sterke momenten in zijn leven te kijken, geeft dat vaak verwondering over de eigen veerkracht en moed. Dat meer journalistieke schrijven is nog niet uitgeput. Er roept nog te veel om verteld te worden!

In 2012 verscheen het fotoboek Unforgotten. Waar gaat dat boek over?

Unforgotten laat het dagelijks leven zien in de enorme vluchtelingenkampen in Zuidoost Nepal. Daar leeft inmiddels ruim twintig jaar een zesde deel van de Bhutaanse bevolking. Bhutan, voor de meesten van ons alleen bekend als het prachtige koninkrijk in de Himalaya met de slogan Gross National Heppinez, heeft echter ook een van de grootste percentages vluchtelingen. Om etnisch–religieuze redenen zijn enorme aantallen mensen het land uitgejaagd. Een van de projecten van de, mede door mij opgerichte, Empowerment Foundation is, om dit verhaal te vertellen. Dat hebben we o.a. gedaan door middel van reizende foto exposities, en een fotoboek. Langzaam maar zeker worden de vluchtelingen nu over de wereld verspreid. Terug gaan naar het eigen land is geen optie, opname in het straatarme Nepal ook niet. Wat rest is dan het zogenaamde third country resettlement. Ook Nederland heeft zo’n vierhonderd Bhutaanse vluchtelingen opgenomen.

Je hebt nog meer boeken gemaakt over minderheden, zoals over sterke tachtigers en ouderen in de Himalaya’s. Waarom die groepen?

Ik heb iets met ouderen. Ik houd van hun verhalen, hun levenservaring en ik vind dat er anno 2013 te weinig aandacht is voor deze groep. Alles moet snel. Er wordt bezuinigd op activiteiten en zorg, een luisterend oor wordt in veel gevallen alleen nog door vrijwilligers geboden. Ouderen kunnen een mooi beeld geven van hoe het vroeger was, en over hoe het is om ouder te worden met alle dingen die daarbij horen. Ik ben benieuwd naar hun inspiratie bronnen, hun moed om ondanks de gebreken van het ouder worden, door te gaan, en hun kracht om alle verliezen te verwerken. Met mijn boeken wil ik de ouderen een kroon op hun verhaal geven, en ervoor zorgen dat die verlangen bijdragen aan een stukje kennisoverdracht. Zo heb ik geschreven over ouderen in Suriname, tachtig plussers, en oudere migranten en vluchtelingen in Nederland. Het boek over ouderen in de Himalaya is nog in de maak. Daarvoor zou ik nog een keer naar Tibet, en India willen. Mocht iemand nog een sponsor weten voor dit project.

Stormachtig stil gaat voornamelijk over roze ouderen die het moeilijk hadden in hun jeugd en nu weer op problemen stuiten. Waarom wilde je dit boek maken?

Toen ik voor dit boek gevraagd werd, zei ik direct ja! In eerste instantie leek het een boek zoals de anderen, het optekenen van bijzondere levensverhalen. Maar al gauw zag ik een groot verschil. Deze verhalen gingen niet over tachtig plus zijn, of van ver komen, nee dit gaat over de liefde, en het daarop afgerekend worden. Toen ik dat eenmaal doorhad, werd ik fanatiek. Als verdorie, de liefde van je wordt afgepakt, als je niet mag zijn wie je bent, dan houden we toch verdomd weinig over. Liefde is een recht voor iedereen. Dat werd mijn mantra op weg naar de 27 roze ouderen die ik voor Stormachtig Stil heb gesproken. Het werd mijn mantra tijdens schrijven en crowdfunding. Liefde is een recht voor iedereen. Daarvoor heb ik twee jaar gewerkt!

Heb je alweer nieuwe plannen voor een volgend boek?

Plannen? Zeker, twee! Maar die staan nog in de kinderschoenen en moeten eerst nog een beetje groeien voor ze aan de wandel kunnen.

Waar haal jij de kracht vandaan om door te gaan en wie zijn je grote voorbeelden?

Ergens heb ik een enorme drive om te strijden tegen onrecht. Het voelt diep in mij, als of ik datgene wat er in mijn mogelijkheid ligt, moet bijdragen. Met behulp van woord en beeld kan ik onrecht aan de kaak stellen, in de hoop dat er een piepklein beetje veranderd. Vaak is de slogan ‘onbekend maakt onbemind’ ook een drijfveer. Als ik nou eens zo’n vergeten groep in beeld kan brengen, dan is die wat minder onbekend en hopelijk wat meer bemind. Voorbeelden zijn vooral die mensen die alles op alles zetten om iets te verbeteren aan mensen rechten, en het vergroten van gelijke behandeling. Mensen die hun nek uitsteken, die op weg durven gaan naar sloppenwijken, vluchtelingen kampen, naar uitgestoten mensen. Namen heb ik daar niet bij. Maar die voorvechters van mensenrechten, die pioniers, die dappere strijders zijn mijn helden.

Welke boeken raad je de bezoekers van onze website aan om vooral te gaan lezen?

Een prachtig klein boekje vind ik Mijn dinsdagen met Morrie’ van Mitch Albom. Het boek gaat over de bezoeken die Mitch elke dinsdag brengt aan zijn terminaal zieke professor Morrie Schwartz. Het is een verhaal over het delen van herinneringen. Het is een boek over wijsheid, levenslessen en liefde. Zo prachtig beschreven.
Een ander knap geschreven boek vind ik Anna Boom, van Judith Koelemeijer. Razend knap hoe zij aan de hand van interviews, oude documenten en brieven, het avontuurlijk leven van Anna Boom, een bijzondere vrouw, die zowel oorlogskoerier in Boedapest als huisvrouw in Zurich was, in een roman weet te vangen. Boeiend geschreven!

Hier kun je nog iets zeggen wat je graag kwijt wilt.

De Empowerment Foundation is een kleine organisatie die dankzij enorme inzet van ene paar mensen al best veel heeft bereikt. Ik wil de lezers graag uitnodigen eens een kijkje op de website te nemen. Mocht je wat meer van mijn andere werk willen zien, kijk dan eens op mijn eigen website.

Vragen: Pieter Feller Foto van Eveline: Haydi Cameron

Andere recensies

Vrouwen rondom Johan de Witt – Samenstelling: Ineke Huysman en Roosje Peeters – Uitgevrij Catullus – 344 blz. Robert Fruin, Gerhard Willem Kernkamp (alleen deel 1) en Nicolas Japikse publiceerden van 1906 tot 1919 een zesdelige bronneneditie: Brieven aan en Brieven van Johan de...
Lees verder Categorie: Boek van de week, Geschiedenis, Non-fictie
| Reageer!
Kom binnen! Theater lezen over thuis РIneke Kraijo en Marlies Verhelst РIllustraties: Marja Meijer РGottmer Р120 blz. Wat een verrassende serie die door uitgeverij Gottmer uitgegeven wordt. Ik had er eerlijk gezegd nog nooit ̩̩n ingekeken, omdat ik geen recensies...
Lees verder Categorie: Kinderboeken
| Reageer!
Op de vriendschap – Milla Shan – Vertaling: Siska Goeminne – Illustraties: Frank Daenen – De Eenhoorn – 32 blz. Een vriendje hebben is voor de meeste kinderen belangrijk. In dit prachtige prentenboek wordt op een speelse manier verteld en getekend over het ontstaan...
Lees verder Categorie: Prentenboek
| Reageer!