Ik las alle kinderboeken uit de dorpsbibliotheek
Ineke Riem (1980) groeide op op de Zuid-Hollandse eilanden. Ze studeerde Nederlands in Groningen en daarna een jaar aan de schrijfopleiding van de Rietveld Academie in Amsterdam. Ze werkte zes jaar als docent op een middelbare school en schreef daarnaast aan haar eerste roman. In 2012 won ze de Nieuw Proza Prijs Venlo voor een kort verhaal dat verscheen in De Gids. Een jaar later werd haar debuutroman Zeven pogingen om een geliefde te wekken gepubliceerd. Deze roman werd bekroond met de Bronzen Uil en de Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs, en genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs en de Academica Literatuur Prijs. Daarna verschenen een dichtbundel (2015), de roman Rauw hart (2017) en in dit jaar de verhalenbundel Onderwaterverhalen (2020)
Uit wat voor gezin kom je. Werd er veel gelezen?
Ik kom uit een creatief arbeidersgezin in een klein dorp. De boekenkast stond thuis vol met populaire romans, spannende boeken, strips, een meerdelige encyclopedie, kunstboeken en boeken over de natuur. Mijn moeder las jarenlang tussen de middag voor uit kinderboeken aan mijn zusje en mij en mee-etende vriendinnetjes.
Las je zelf als kind veel boeken? Wat waren je favoriete titels?
Ja, ik heb zo’n beetje alle kinderboeken uit de dorpsbibliotheek gelezen. Ik hield erg van Roald Dahl, Paul Biegel en Thea Beckman, maar las ook allerlei reeksen meidenpockets. Mooi vond ik bijvoorbeeld Duizend dingen achter deuren van Joke van Leeuwen en ook de serie Anne van het groene huis, stokoude meisjesboeken die zich ver weg afspeelden op een Canadees eiland. Het is nu een Netflix-serie die ik niet kijk omdat ik liever de herinnering aan het boek houd.
Maakte het wat uit of een hoofdpersonage een meisje of een jongen was?
Dat vond ik minder belangrijk dan het onderwerp of het verhaal.
Was het belangrijk dat je je kon identificeren met de hoofdpersoon?
Ja, voor mij waren de hoofdpersonen van kinder- en jeugdboeken papieren vrienden.
Herinner je je nog de eerste verhalen die je opschreef? Hoe oud was je en heb je ze bewaard?
Ik heb een kist vol oude tekeningen en zelfgemaakte boekjes uit mijn jeugd. Onlangs vond ik een heel klein boekje terug met een verhaaltje over twee kinderen die een walvis zagen, met eigen tekeningen erbij, gemaakt toen ik zeven was. Op mijn zestiende ben ik gedichten gaan schrijven, uit die tijd heb ik er ook nog een paar.
Als schrijver moet je je kunnen verplaatsen in zowel mannen als vrouwen. Gaat je dat gemakkelijk af?
Ik vind het leuk om me te verplaatsen in een ander, het is een soort toneelspelen waarbij je zelf de tekst bedenkt. Ik kijk graag naar andere mensen, zo oefen ik me in inleven. De personages over wie ik schrijf staan allemaal redelijk dicht bij mij. Ik schrijf over ze omdat ik via hen een deel van mijn innerlijk kan uitdrukken, iets wat voor mij essentieel is, bijvoorbeeld de bewondering voor walvissen of de invloed die een eerste liefde op je latere leven heeft. Hun leeftijd, geaardheid, geslacht of culturele achtergrond is wel steeds anders. Dat ik doe ik omdat ik graag wil dat mijn verhalen allerlei verschillende lezers aanspreken. Ik zou het zélf trouwens ook nogal saai vinden als elk boek of verhaal dat ik schreef over een tweede Ineke ging.
Je hebt een roman geschreven, een dichtbundel en een verhalenbundel. Ga je je in de toekomst op een bepaald genre richten of zie je wel wat er zich aandient?
Ik wil nu eerst graag mijn tweede dichtbundel afmaken. Daarnaast heb ik de afgelopen periode al veel research gedaan voor een nieuwe roman. Ik denk wel dat die uit meerdere verhaallijnen zal bestaan, want het verweven van verhalen is wel een constante in mijn proza.
Op je website vertel je dat je in een donkere periode in je leven een writer’s block kreeg en de roman waaraan je werkte moest loslaten. Kostte dat veel moeite en denk je dat je die roman nog eens afmaakt?
Omdat die moeilijke periode negen maanden duurde, ontstond er afstand tussen mij en het manuscript. Daardoor kon ik zien dat de stijl en opbouw niet werkten, hoewel de thematiek nog wel belangrijk was. De mooiste stukken heb ik verwerkt in het verhaal Voorbereidende aardrijkskunde uit de bundel, over een meisje uit de Flevopolder dat spijbelt om buiten in het bos boeken te lezen. Dus uit het romanmanuscript is dat verhaal ontstaan. Daarmee is dat project voor mij afgerond. Â
Wat heb je gedaan om van het writer’s block af te komen?
Het voelde niet echt alsof ik er iets aan kon doen, behalve dan wachten tot het overging… Maar ik denk wel dat het bijhouden van een dagboek veel geholpen heeft. Ik heb ook dagelijks gewandeld en gemediteerd.
Veel schrijvers hebben een favoriete plek om te schrijven. Heb jij die ook?
Ik schrijf graag in een bekende omgeving zodat er geen afleiding is, en bij voorkeur op papier. Het typen komt later.
Hier mag je nog iets zeggen wat je graag kwijt wilt.
Ik vond het heel spannend om Onderwaterverhalen te publiceren. Er zit veel verstilling en vertraging in mijn werk, het gaat vaak over de natuur en over innerlijke werelden en ik wist niet of lezers dat wel interessant zouden vinden. Eigenlijk is de verhalenbundel een soort aquarium met rondzwevende zeepaardjes… Maar misschien schrijf ik wel expres op deze manier, omdat de wereld om ons heen zó snel beweegt dat het niet is bij te houden. Een van de inspiratiebronnen was dan ook een boek van filosofe en schrijfster Joke Hermsen die juist pleit voor een minder gehaast leven.
Vragen: Pieter Feller
Foto auteur: Erik Smits
