Interview met Annette Fienieg

Annette Fienieg (Den Haag 1959) is illustrator en grafisch kunstenaar en woont en werkt in Utrecht. In 1985 studeerde zij af aan de afdeling Grafiek van de Academie voor Beeldende Kunsten te Utrecht, in de technieken droge naaldets en lithografie. Tegenwoordig werkt Fienieg voornamelijk in sjabloondruk, ook wel kartondruk genoemd, een techniek die bekend is geworden door het werk van de Nederlandse kunstenaar H.N. Werkman (1882-1945). Favoriete onderwerpen van Fienieg zijn landschappen, stadsgezichten, stillevens en portretten.

Naast sjabloondrukken maakt Fienieg ook tekeningen in potlood of inkt en schildert zij in aquarel en acryl. Werk van haar is o.a. te koop bij De KunstSalon, Galerie de Ploegh en bij Prenten & Boeken, winkel- en werkplaats van haarzelf. Naast grafisch kunstenaar is Fienieg ook actief als illustrator van zowel fictie- als non-fictieboeken voor kinderen, voor zowel binnen- als buitenlandse uitgevers, waaronder Averbode, Lemniscaat, Leopold, Malmberg, Oetinger, Ploegsma, Patmos, Unieboek, Cyclone en Zwijsen.

Was je als kind ook altijd al aan het knutselen en tekenen?

Ja, dat werd bij ons thuis ook wel gestimuleerd, mijn drie zussen en ik waren altijd aan het tekenen, handwerken of knutselen. En ik vind dat nog steeds leuk.

Wist je toen al dat je met tekenen en schilderen geld zou kunnen verdienen?

Nee, ik had geen idee dat het een beroep kon zijn. Raar eigenlijk, want ik was me al wel heel bewust van alle beeldmateriaal om me heen, en ik koos bijvoorbeeld chocola niet uit op merk of smaak, maar op het leukste plaatje op de verpakking.

Las je als kind veel en wat waren toen je favoriete schrijvers. Had je zelfs al een illustrator die je bewonderde?

Ik las erg graag en veel. Volgens mij mocht je per keer vijf of zes boeken meenemen uit de buurtbieb, daar kwam ik de week nèt mee door. Als gereformeerd meisje groeide ik op met de boeken van W.G. van der Hulst, die heel stemmig en sfeervol waren.
Ook hield ik erg van de Kleine Huis serie van Laura Ingalls Wilder, met de geweldige illustraties van Garth Williams. Als ik een beetje grieperig ben, zijn ze nog steeds favoriet leesvoer.
Later las ik graag boeken als Tristan en Isolde en Koning Arthur in de bewerking van Jaap ter Haar, en de illustraties daarin van Rien Poortvliet vond ik destijds prachtig.
Maar mijn absoluut favoriete boek als kind was De Leentjeburen, tegenwoordig heet het om onverklaarbare redenen De bruikleners. Het is geschreven door Mary Norton, met illustraties van Diana Stanley, die niet bijzonder mooi, maar wel lekker Engels zijn.
Ik kan me niet herinneren of ik toen al op de naam van de illustrator lette, maar ik keek wel goed, bijvoorbeeld naar Charlie Brown van Charles Schulz en Winnie de Poeh getekend door E.H. Sheppard

Want vind je fijner; een boek illustreren of geheel op eigen kracht een schilderij maken? Of zijn die twee dingen onvergelijkbaar.

Ik vind de afwisseling vooral fijn. Ik geloof dat ik niet zo goed ben in ècht illustratiewerk, een beetje autonoom vind ik het fijnste. Daarom is het heerlijk om samen met Koos (Meinderts) aan onze eigen projecten te werken. Maar aan de andere kant houd ik ook van boeken maken zoals de Jeugdflora die vorig jaar bij Cyclone uitkwam, waarvoor ik tachtig in Nederland voorkomende wilde planten heb getekend en beschreven.
Op de academie werd van mijn grafiek altijd wel gezegd dat ze wat illustratief (destijds overigens een scheldwoord!) waren, dus het loopt aardig door elkaar.

Welke illustratoren bewonder je nu?

Pfff, teveel om op te noemen! Maar vooruit: Maurice Sendak, Miroslav Sasek, Tilman Michalski, Sempé, Shaun Tan, Thé Tjong-Khing, Kitty Crowther, Annemie Heijmans, E.H. Sheppard, Janosch, Inga Moore, Quentin Blake, Roberto Innocenti, ga maar door.

Je werkt met de techniek van sjabloondrukken die H.N.Werkman ontwikkelde. Bewonder je hem ook als kunstenaar en welke andere kunstenaars zijn voorbeelden voor je?

Ja, ik houd van zijn werk.
Verder van bijvoorbeeld Bonnard, Vuillard, Rik Wouters, Holbein, Fra Angelico, Jan Mankes, Hugo van der Goes. En om nog wat levenden te noemen Frank Dekkers, en fotografen als Marco van Duyvendijk en Hendrik Kersten. Ik houd van portretten, en van kunstenaars die hun onderwerpen dicht bij huis zoeken.

Welk bestaand boek van een schrijver had je graag willen illustreren en waarom?

Hmm, moeilijk. Ik zou wel eens zo’n echte klassieker willen doen, een sprookje, of zoiets als The secret garden.

Heb je last van de crisis en het teruglopen van de boeken- en schilderijenverkoop?

Natuurlijk, de bibliotheken kopen minder exemplaren in, en er zijn ook al veel minder bibliotheken. Boekhandels kopen nieuwe titels wel in, maar daarna verdwijnt een boek en wordt niet meer bijbesteld, omdat alleen de grote succestitels op voorraad worden gehouden.
Verder word je minder vaak gebeld met opdrachten, omdat er geen geld is. Kunst is al helemaal een luxe artikel, hoewel het in mijn vlak (kleine grafiek) nog meevalt.

Is de opkomst van het e-Book een bedreiging voor het papieren prentenboek of zie je juist extra mogelijkheden?

Ik denk dat het boek als kunstwerk, ook voor kinderen, altijd zal blijven bestaan, misschien voor een kleinere doelgroep. Daarnaast bestaat het boek als informatiedrager, die kan ik me goed als e-book voorstellen. Ik geloof ook best in de extra mogelijkheden, maar heb zelf geen behoefte eraan. Heb ook geen e-reader.

Welke boeken vind je zelf mooi en raad je de bezoekers van onze website aan?

Een prentenboek om aan te raden vind ik bijvoorbeeld The Arrival van Shaun Tan, omdat hij daarin zo goed verbeeldt hoe het moet zijn om in een volkomen vreemde cultuur terecht te komen. En De mooiste begrafenis van de wereld van Ulf Nillson en Eva Eriksson, zo grappig en liefdevol getekend. En om te lezen natuurlijk The Borrowers oftewel de eentjeburen, o nee Bruikleners! Van de schrijvers voor volwassenen wil ik Ann Tyler noemen, die schrijft over liefdevol onvermogen, zoals in Dinner at the homesick restaurant.