Knallend vervolg van actueel schrikbeeld

De testamenten – Margaret Atwood – Vertaling: Lidwien Biekmann en Tjadine Stheeman – Prometheus – 436 blz.

Margaret Atwood (Ottawa, 1939) wordt beschouwd als de ‘grande dame’ van de Canadese literatuur. Met haar talloze romans, gedichten en verhalenbundels heeft ze een miljoenenpubliek verworven. Haar werk is in meer dan veertig talen verschenen en ze heeft een aantal grote prijzen gewonnen. Ze woont in Toronto.

Het verhaal van de dienstmaagd verscheen voor het eerst in 1985 in het Engels, en in 1987 in het Nederlands. Maar dankzij de televisieserie die in 2017 van deze klassieker is gemaakt, is het boek terug van weggeweest. Het verhaal van de dienstmaagd beschreef ik in een eerdere recensie als ‘Een klassiek schrikbeeld actueler dan ooit’, een prettig geschreven, prachtige dystopie met alle waarschuwingen die we vandaag de dag hard nodig hebben. Nu is het zo gehoopte tweede vervolg van dit boek eindelijk hier: De testamenten. En dit boek is hard op weg om een tweede klassieker te worden.

Binnen de grenzen van de voormalige Verenigde Staten heeft een christelijke beweging de macht gegrepen. In deze nieuwe Republiek Gilead dient eenieder naar de letter van het Oude Testament te leven. De bevolking is opgedeeld in klassen, met als laagste klasse de ‘Dienstmaagden’, die slechts één doel heeft: voortplanten. Waar we in Het verhaal van de dienstmaagd Vanfred volgden, nemen in De testamenten nu drie vrouwen de lezer aan de hand.

Vijftien jaar na later heeft het totalitaire regime van de Republiek Gilead nog altijd de macht in handen, maar van binnenuit begint het scheuren te vertonen. Op dit allesbepalende punt in de geschiedenis komen de levens van drie verschillende vrouwen samen, met mogelijk explosieve gevolgen. Twee van hen groeiden op aan weerszijden van de grens: de bevoorrechte dochter van een hoogstaande bevelvoerder in Gilead en een meisje in Canada dat de verschrikkingen op tv ziet en meeloopt in demonstraties tegen het regime. De derde vrouw is een van de machthebbers in Gilead, die al jaren aan de top weet te blijven door schandelijke geheimen te verzamelen en in te zetten tegen haar concurrenten. Diep verborgen geheimen brengen deze vrouwen uiteindelijk samen, en confronteren hen met zichzelf en met de vraag hoever ze willen gaan voor waar zij in geloven.

Schrijfster Margaret Atwood heeft natuurlijk een knaller van een basis om mee te beginnen, maar ze zet met De testamenten een heel waardig vervolg neer. Het blijft een spectaculair verhaal, waar we vooral onze lering uit moeten trekken. We moeten uitkijken dat we van dit schrikbeeld geen waarheid maken.

Doordat De testamenten is verdeeld in drie perspectieven, dat van Daisy, Agnes en Tante Lydia, is dit boek dynamischer dan zijn voorganger. Je komt nooit echt in een sleur van eentonigheid terecht. Atwood heeft ook heel knap drie verschillende schrijfstijlen gebruikt voor de personages. Ieder deel wordt voorafgegaan door een plaatje, waaraan je het perspectief kunt herkennen, maar dit was niet nodig geweest. Je leert binnen enkele hoofdstukken de drie vrouwen kennen en herkennen aan hun eigen manier van praten, denken en schrijven. Het boek verslapt eigenlijk nergens, maar het is natuurlijk wel mogelijk om je favoriete deel aan te wijzen. Hoewel de vertelstijl van Tante Lydia het meeste tijd vraagt om aan te wennen, is haar interne strijd waarschijnlijk wel het meest interessant.

Felice Beekhuis