Krachtige, intelligente en psychologisch complexe thriller

Onder druk – Robert Pobi – vertaling: Jonas de Vries, Ans van der Graaff en David Orthel – Luitingh-Sijthoff – 400 blz.

Musea spelen wel vaker een rol in romans (en films). Meestal gaat het dan om diefstal van schilderijen of andere voorwerpen. Er is zelfs een boek waarin dit gebeurd in het Guggenheim Museum, Het museummysterie van Robin Stevens (2017). Pobi echter overtreft die verhalen in de meest spectaculaire zin. In het Guggenheim Museum vindt een zware explosie plaats. Van de camera’s binnen het museum heeft geen enkele het overleefd en over die van buitenaf de gebeurtenis hebben geregistreerd zegt Pobi “…dat het glazen plafond en voordeur eruit klapten.” En ”dat het Guggenheim evengoed de binnenkant van een vulkaan had kunnen zijn”. Maar liefst 702 mensen verliezen hun leven! Het museum staat laag op de lijst van mogelijke doelwitten van terroristen. Maar een explosie van deze aard, “thermobarische of aerosole”, kan gewoon geen ongeluk zijn.

Brett Kehoe, top-speciaal agent van de FBI gaat het onderzoek leiden. Door het grote aantal slechtoffers is niet te zeggen of de aanslag op een bepaald persoon was gericht. Hij roept de hulp in van een oud-collega en astrofysicus Lucas Page om diens “rekenkracht” in te zetten. Met enige tegenzin – hij heeft tien jaar geleden bij werk voor de FBI al een arm, oog en been verloren (het “Voorval”) – aanvaardt hij deze de klus om mogelijke herhalingen in de stad, waar hij met zijn gezin leeft, te voorkomen. Misschien voelt hij ook nog wat verantwoordelijkheid.

Page komt zwaar onder druk, nadat er nog een reeks explosies plaatsvinden. Deze druk voelt Page niet alleen, maar Pobi zorgt dat de lezers het gaan meevoelen. Assistentie is noodzakelijk in de persoon van FBI-agent Alice Whitaker. De speciale gave van Page moet een doorslaggevende rol gaan spelen. Hij is in staat vanaf de plaats delict terug te blikken naar voorgaande gebeurtenissen en ontwikkelingen. Hij weet alles van meetkundige problemen, heeft een onwaarschijnlijk goed ruimtelijk inzicht en kan alle gegevens omzetten in wiskundige patronen. Hij ziet altijd als eerste zaken die niet met elkaar overeenstemmen, terwijl ze dat wel hadden moeten doen. Hier zien we een duidelijk verschil met de geijkte protagonisten in dit genre, de stoere helden. Naast zijn gave en hoge intelligentie, laat de auteur ook de minder prettige eigenschappen van Page naar voren komen. Hij is nors, onvriendelijk, eigenzinnig en noem zo maar op. Vreemd genoeg blijft hij een figuur die sympathie oproept bij de lezer; knap werk van Pobi.

Het onderzoeksteam kan (voorlopig) nieuwe explosies niet stoppen. Het lijkt wel of geheel willekeurig huizen in niet alleen Queens en Brooklyn, maar ook daarbuiten in een puinhoop veranderen. De spectaculaire gebeurtenissen volgen elkaar in een angstwekkend tempo op. CNN krijgt een dreigbrief; een hacker slaat toe in pacemakers, er vliegen drones door de lucht. De druk wordt allengs ondragelijk. Kunnen Page en zijn mensen die aan? Wie is of zijn de dader(s)? En waarom? Als die laatste vraag beantwoord kan worden, dan is misschien het daderschap opgelost. Of toch niet? Want wat spelen de stinkend rijke broers William en Seth Hockney, die niet lang geleden Horizon Dynamics kochten, voor een rol. En wat deed die schaar in hun appartement? De lezer zal tot het einde op het randje van zijn stoel moeten zitten om te genieten van de verrassende climax.

Het is meer dan bewonderenswaardig dat Pobi niet alleen laat zien wat mensen met een handicap weten te bereiken, maar ook hun gevoelens daarbij, hoe emotioneel soms ook, betrekken. De constatering is dan ook dat hij het karakter van Lucas Page tot op grote diepte heeft uitgewerkt. Dat kunnen we ook stellen voor de persoonlijkheid van zijn teamgenoten Kehoe en Whitaker, van wie eveneens zowel de positieve als negatieve kanten duidelijk aan het licht komen.

Het grote aantal gebeurtenissen leidt ertoe dat het verhaal met een enorme vaart door de auteur wordt opgedist. Het boek kent meer dan honderd korte kernachtige hoofdstukken, waarin de, soms zeer directe, humor van Pobi voor de noodzakelijke adempauzes zorgt. De logische opbouw van de plot van deze intelligente thriller wordt beheerst door het principe van voortschrijdend inzicht, waardoor de lezer nimmer de weg kan kwijtraken. Deze werkwijze doet denken aan de spin-off van de Sherlock Holmes serie Elementary, niet in Londen spelend maar ook in New York.

Heel treffend tenslotte zijn de passages waarin het gezin van Page worden beschreven. We maken kennis met zijn vrouw, Erin, en zijn (geadopteerde) kinderen, die worden aangeduid als “het Maud-team”. Over hemzelf wordt uit de doeken gedaan dat hij ook een adoptiekind is en opgroeide bij zijn adoptiemoeder mevrouw Page en haar dienstbode Mr. Teach. Wie echter over hen meer wil weten, moet eigenlijk het eerste deel lezen van de Lucas Page serie De stad van glas. De auteur is met dat boek een nieuwe weg ingeslagen, na de publicatie van drie losse thrillers. Een weg die zeker een vervolg gaat krijgen. Misschien vertelt Pobi daarom zo weinig over het “Voorval”, waarbij ook Kehoe was betrokken. Het zou zo maar een de inhoud van het volgende deel kunnen zijn.

Kees de Kievid