#MeToo, wraak en moord

Furie – Katie Lowe – Vertaling: Saskia Peterzon-Kotte – A.W. Bruna – 382 blz.

“Je zou er een moord voor doen om bij ze te horen…” luidt de ondertitel van de debuutthriller geschreven door de Engelse Katie Lowe. De titel, Furie, is enkelvoud maar er is zeker een verband met de Furiën uit de Griekse mythologie. Het waren wraakgodinnen uit de onderwereld die naar de bovenwereld kwamen om misdadigers te straffen. Het verhaal kent een indeling in vijf delen: vanaf de herfst in het eerste schooljaar tot en met de herfst van het tweede. Daarbinnen is het verdeeld in hoofdstukken en wordt chronologisch verteld. Hieraan voorafgaat een proloog. Een ik-figuur (de hoofdpersoon, Violet al wat ouder?) beschrijft de vondst van een lijk. Het is een engelachtig meisje, geheel in het wit gekleed en zittende op een schommel op het schoolterrein. Er zijn geen verwondingen zichtbaar: onduidelijke doodsoorzaak. De ik-figuur vertelt erover en eindigt met een zin de direct hoogspanning veroorzaakt: “Het was puur geluk dat zij het was en niet ik.”

Het leven van Violet, die het verhaal in de ik-vorm vertelt, kent een zeer tragische gebeurtenis. De auto van haar vader komt onder een vrachtauto. Haar vader en zus overleven het niet, zij heeft bijna geen schrammetje. Onder begeleiding van een therapeut krijgt ze thuisonderwijs. Dan wordt ze uitgenodigd lessen aan de nogal elitaire Elm Hollow Acadamy te volgen, een privéschool voor meisjes aan de stadsrand, om haar eindexamen te halen. Op de plaats waar nu de school staat, werden vroeger heksen verbrand. De school, in een naamloze Engelse kustplaats, is vernoemd naar een boom die daar stond.

Ze maakt kennis met de decaan en de lerares kunst, Annabel. Het is natuurlijk dat ze in haar situatie toenadering zoekt, daar heeft ook het ongeval mee te maken. Ze vindt een groep meisjes (of is het omgekeerd?), nogal buitenbeentjes, maar wel bekend met het reilen en zeilen op school. De groep bestaat uit Robin, Alex en Grace – er waren drie wraakgodinnen in de oudheid – maar Violet komt erachter dat er nog een vierde bij hoorde. Dat meisje, Emily wordt al enige tijd vermist, maar zou erg op haar geleken hebben. De groep houdt zich intensief met occulte zaken en hekserij bezig en Annabel doet daar nog een schepje bovenop. Kan Violet haar nieuwe vriendinnen vertrouwen of moet ze (te) veel van haarzelf weggeven om er toch maar bij te kunnen horen? Wat is er met het vermiste meisje gebeurd? Welke rol spelen de school, docenten en haar mentor? Wie zullen overleven en wie niet?

De meiden lijken geen grenzen te (er)kennen en ook Violet wordt erin meegetrokken. Ze maakt kennis met drugs, alcohol en omgang met jongens na wilde collegefeesten. Ze roepen zelfs de Furies op. Hoe kan nu nog feit en fictie onderscheiden worden? Haar vriendin Robin, waar ze zich het meest toe voelt aangetrokken gaat haar Vivi noemen. Nu voelt Violet zich echt ‘opgenomen’.

Furie lijkt in eerste instantie nogal op een young adult verhaal door de situatie in een meidengroep, maar dat is het zeker niet. De setting, oude schoolgebouw, de duistere zaken, de hekserij, de mythologie en meer kleine zaken doen denken in de richting van een gothic novel. Maar in de gedachtestromen van Violet schuilt veel meer finesse: de worsteling met zichzelf en haar omgeving, wat de term psychologische thriller kan rechtvaardigen. Daarnaast hebben we te maken met boze vrouwen die menen dat hen iets is aangedaan, wat ze willen rechtzetten: iets wat perfect past in #MeToo beweging van nu. De meiden worden in dat opzicht volledig geïndoctrineerd door Annabel. “Het komt door de daden van mannen dat ze wraakzuchtig worden, niet door wanbeheer … maar vanwege wreedheid en zelfzuchtig gedrag”.

Lowe is nagenoeg perfect in het neerzetten van een huiveringwekkende sfeer. Dat er iets faliekant mis zal gaan, merk je in de loop van het verhaal steeds duidelijker. Daar staan tegenover de locatiebeschrijvingen, die je noodzakelijkerwijs even uit de spanningsboog halen. De taal waarvan de auteur zich daarbij bedient, past telkens naadloos bij het type beschrijving en is stilistisch meer literair dan het bij een young adult boek verwacht kan worden. Het gebruik van treffende metaforen bepaalt de suggestieve werking ervan. Saskia heeft hier een knap vertaalwerk mee geleverd.

Het karakter van Violet en hoe dat heeft vorm gekregen, bezit ruim voldoende diepgang, iets wat niet voor de overige figuren gezegd kan worden. Lowe moet dat haast bewust zo hebben gedaan om de focus geheel op Violet te leggen. Je ziet Violet worstelen met haar gevoelens: “Ik voelde me tegelijkertijd barstensvol leven en afschuwelijk dicht bij de dood”. Zal de prijs voor haar vriendschap tot de ondergang lijden of is er een terugkeer naar de werkelijkheid mogelijk?

Als je tijdens het lezen denkt precies te weten hoe de vork in de steel zit, kom je bedrogen uit. Lowe weet de eindjes van de verhaalonderdelen op zo’n manier bij elkaar te brengen, dat het slot je zal verrassen, maar de uitkomst zeer aanvaardbaar is.

Kees de Kievid