Moluks verdriet

Na de opheffing van het KNIL in juli 1950 repatrieerden veel KNIL-militairen uit de nieuwe republiek Indonesië naar Nederland. Vorig jaar was dat zeventig jaar geleden. Ter gelegenheid daarvan is bij Uitgeverij In de Knipscheer een herdruk verschenen van Onder de sneeuw een Indisch graf (1985) van Frans Lopulalan. In de twee novellen die het boek bevat, komen de omstandigheden waarin de Molukkers terecht kwamen schrijnend in beeld.

Thematisch staat het Molukker-zijn steeds op de voorgrond, beginnend in het barakkenkamp Woerden en verder het wel en wee in de familie. De novellen zijn niet zuiver autobiografisch en Frans kreeg vanuit de eigen gemeenschap nogal wat kritiek dat hij een andere geschiedenis schreef dan de feitelijke. Maar in fictie is dat geoorloofd, vond Frans.

Twee motieven binnen het centrale thema steken steeds de kop op in zijn verhalen: woede en verdriet, vooral het laatste, dat al door zijn vader wordt voorspeld in zijn boek: “Stil maar, kleinzoon van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger, jij zult niet de woede, nee, jij zult hooguit het allerhoogste uit de oorlog erven: het verdriet.”

Kees de Kievid