Ongelofelijke zoektocht naar een vader
Zuiverheid – Jonathan Franzen – Vertaling: Peter Abelsen, Anneke Bok en Rob van der Meer – Prometheus – 615 blz.
Zuiverheid is de nieuwste roman van de veel gelezen en geprezen Amerikaanse schrijver Jonathan Franzen (1959) en is in mijn ogen prachtig vertaald door Peter Abelsen, Anneke Bok en Rob van der Meer. Het is een lijvig boek met een mooie omslag. De keuze voor de omslag: een opvliegende of overvliegende meeuw, blijft mij, ook na het lezen van het boek, een raadsel. De Engelstalige versie draagt de titel Purity wat de roepnaam van de vrouwelijke hoofdpersoon verklaart: ‘Pip’. Die roepnaam wordt in deze Nederlandse versie ook gebruikt en goed uitgelegd.
Jonathan Franzen schreef eerder 5 romans en 4 non-fictie boeken die allemaal zijn vertaald voor de Nederlandse lezers. Zelf las ik niet eerder een boek van hem, maar zijn titels prikkelden wel mijn nieuwsgierigheid, zoals De kunst van het alleen zijn en De onbehaagelijksheidsfactor.
Misschien is dit een opstekertje, ik las ergens op internet dat president Barack Obama zijn boeken leest tijdens diens sporadische vakanties. Dat Jonathan schrijven kan, is me al gauw duidelijk, niet alleen zet hij binnen twee bladzijden een kraakhelder personage met mogelijkheden neer, maar hij weet ook een stormachtige nieuwsgierigheid bij me op te roepen. De stijl is niet goed te vergelijken met andere schrijvers, voor mij komt hij nog het meest in de buurt van John Irving die ook in staat is het ongeloofwaardige geloofwaardig neer te zetten en dikke boeken zinnig vol te schrijven.
Pip, de hoofdpersoon in deze roman, is een jonge slimme vrouw met een arme excentrieke moeder die zich niet alleen uit het gewone leven heeft terug getrokken maar haar ook heeft opgezadeld met de vreemde naam ‘Purity’. Moeder en dochter spelen het spel van schuld en schuldig voelen, afstand en nabijheid en loslaten. Duidelijk wordt dat, ondanks hun ingewikkelde en emotionele moeder- dochter relatie en de schrijnende armoede, de twee vrouwen zielsveel van elkaar houden. Er is echter een groot obstakel: de moeder wil, tot grote frustratie van dochter Pip, niets maar dan ook niets vertellen over haar vader. Pip besluit uiteindelijk zelf op onderzoek uit te gaan en komt in de handen van een internetgoeroe terecht.
Deze uit Oost Duitsland afkomstige hackerscowboy is te vergelijken met de oud CIA medewerker Snowden en heeft zich in een Zuid-Amerikaanse jungle verschanst waar hij met een groep zeer bekwame hackers geheime documenten steelt, die hij vervolgens bijna gratis deelt met de media. Deze internetcowboy draagt echter een groot geheim uit een grijs verleden met zich mee, een geheim wat zijn wereldwijde reputatie als vrijdenker en altruïst veel schade zou kunnen berokkenen. Naast het grote geheim heeft hij ook een vreemd onstilbaar seksueel verlangen of zo u wilt hobby, waarvan ik u de details niet onthul. Wel kan ik u zeggen dat vrijwel iedere hoofdpersonage in het boek er een vreemde seksuele voorkeur op nahoudt die smakelijk, gedetailleerd en vooral grappig worden neergezet.
De internet cowboy heeft jaren geleden in een dronken bui zijn geheim opgebiecht aan een man die hij tijdens de val van de Berlijnse muur heeft leren kennen en die zich later in het leven zal ontpoppen als een befaamd internet-onderzoeksjournalist. Ook deze onderzoeksjournalist, over wie de volgende hoofdstukken gaan, heeft een bijzonder geheim, een geheim wat is gerelateerd aan de opa van Pip, die een schatrijke vleesproducent is geweest. Uiteindelijk ontvouwt zich een geloofwaardig bizar drama waarin de drie hoofdpersonages met elkaar en in elkaar verwikkeld raken. Of Pip wel dan niet haar vader vindt, zal ik niet verklappen. Ik genoot van de manier waarop Jonathan Franzen de drie personages aan elkaar verbindt en mij wist mee te slepen naar een pijnlijk, prachtig, helder en haast ontroerend plot. Een echte aanrader wat mij betreft.
