Ook SF- en Fantasyboeken op de lijst?

Natalie Boekhorst is geboren en getogen in Arnhem. Na omzwervingen door binnen- en buitenland is ze inmiddels met man en drie kinderen weer teruggekeerd op Gelderse bodem. Ze heeft een journalistieke achtergrond, maar tegenwoordig combineert ze haar journalistieke werk met het schrijven van kinder- en jeugdboeken en het geven van workshops creatief schrijven op basisscholen. In 2007 debuteerde ze met haar Young Adults boek Verboden boeken. In juli 2015 is de heruitgave verschenen van Verboden Boeken, het is het eerste deel van de Joset Trilogie.

In 2009 verscheen haar prentenboek Bram en de snoepkist en in 2010 de publicatie van een schoolset van Bram en de snoepkist bestaande uit het prentenboek, een set vertelkastplaten en een werkmapje voor de groepen 1 t/m 3. In oktober 2014 is bij Nieuwe Druk haar kinderboek verschenen, getiteld muis en joep en het goud (AVI2 /E3), een leesboekje voor beginnende lezers (6+). Meer info vind je op haar website.

Uit wat voor gezin kom je? Werd er veel gelezen?

Mijn vader is heel dyslectisch en lezen is nooit zijn ding geweest. Mijn moeder is wel een lezer. Vroeger haalden we elke twee weken samen nieuwe boeken bij de bibliotheek en een zak drop bij de HEMA. Het was vooral die combi die mij wel aansprak als kind. Ik was niet zo’n lezer in het begin, ik speelde liever buiten. Maar vanaf een jaar of elf, kreeg ik er echt plezier in en kon ik mezelf ook heerlijk verliezen in de avonturen in de boeken. Later ging ik als opruimhulp werken bij diezelfde bibliotheek en verslond ik het ene boek na het andere.

Wat waren de favoriete schrijvers/boeken in je jeugd?

Enid Blyton met De Vijf, De Grote Zeven, de Avonturen-reeks. Heerlijk spannend. En Thea Beckman, Kruistocht in spijkerbroek en later al haar historische en Fantasy-boeken. Ik was niet zo van de realistische probleemromans, nog steeds niet.

Schreef je al kind al verhaaltjes of gedichtjes? Herinner je de eerste nog?

Ja, ik had op de basisschool, á la Enid Blyton, een boekje gemaakt met de titel De vier en het …..mysterie. Had ook de gezichten van de hoofdpersonen achterop getekend. Vond het heel leuk om te doen.
In de Middelbare schooltijd deed ik er niets meer mee, behalve boeken lezen. Daarna ging ik journalistiek studeren en beoefenen. Pas toen ik zelf kinderen kreeg, heb ik het creatief schrijven weer opgepakt, naast mijn journalistieke werk. Vanaf Engeland kreeg het meer vorm (zie latere vraag).

SF schrijven is best moeilijk, hoe ben je ertoe gekomen om dit genre op te pakken na twee kinderboeken voor beginnende lezers?

Eigenlijk waren de twee boeken voor jongere kinderen de laatste boeken die ik schreef.
Even terug in de tijd. Ik heb met mijn gezin een tijdje in Engeland gewoond. Daar sloot ik me aan bij een Writerscircle en schreef onder begeleiding van een schrijfster een Engelstalig Fantasy jeugdboek – Djemu, the world behind the mural – het ligt nog in mijn la.
Terug in Nederland (2000) stuurde ik het op naar uitgeverij Kluitman. Daar waren ze enthousiast, maar ik moest ‘even’ een hoofdstuk in het Nederlands aanleveren. Dat hoofdstuk heb ik rechtstreeks vertaald uit het Engels. Dat was niet slim, ik had het moeten herschrijven in het Nederlands. Dan krijg je goed lezende zinnen. Publicatie van het boek ging toen niet door, maar zij verwezen me wel naar Script + (inmiddels volgens mij onderdeel van de Hogeschool Amsterdam). Daar heb ik de vierjarige cursus ‘voor kinderen schrijven’ gevolgd. Ik heb daar ook de eerste aanzet voor Verboden boeken gedaan.
Na deze opleiding (in 2005), heb ik Verboden boeken afgeschreven. Het werd in 2007 gepubliceerd, maar niet onder de aandacht gebracht en ik heb het uitgeverscontract na twee jaar niet verlengd.
In die tussentijd heb ik het prentenboek Bram en de snoepkist geschreven en gepubliceerd (2009). Een vertelkastversie van het prentenboek op de markt gezet en een schoolset voor de groepen 1 t/m 3 ontwikkeld (2010).
Daarna was muis joep en het goud! (AVI 2/E3) aan de beurt (2014).
Ondertussen had ik Verboden boeken in overleg met een andere uitgeverij bijgeschaafd, in het Engels vertaald (ligt klaar voor publicatie) en is het met een prachtige nieuwe cover in 2015 verschenen bij uitgeverij Nieuwe Druk. Vervolgens kwam het boek deze keer wel onder de aandacht, werd positief gerecenseerd door Biblion en aangeschaft door alle bibliotheken in Nederland. Het is fijn dat het daarmee voor alle kinderen toegankelijk is geworden!
Tja, en op de vraag, hoe kom je bij het genre SF/Fantasy. Mijn voorkeur voor dit genre zal zeker meespelen. Daarnaast vind ik dat er voor kinderen al genoeg realistische probleemverhalen zijn, die ze soms ook zelf meemaken. Het is toch heerlijk wanneer je jezelf dan in een boek kunt verliezen en in een wereld kunt duiken die niet de jouwe is, met herkenbare en onherkenbare situaties. Overigens heb ik niet zo’n invloed op de verhalen die ik schrijf. Ze zoeken mij op. Ik maak dan wel de kaders, zodat ik weet WAT er gaat gebeuren (van A tot Z), maar HOE het gebeurt, dat ervaar ik ook pas tijdens het schrijven. Word er soms ook aangenaam door verrast. Oh zit dat zo ….

Wie zijn je voorbeelden op SF-gebied

Ik lees met veel plezier de boeken van o.a. Robin Hobb, Orson Scott Card, Thea Beckman en Diana Gabaldon.

Heb je deel 2 en 3 van Verboden Boeken al in de steigers staan? Of is het besluit tot een trilogie ontstaan tijdens het schrijven van deel 1?

Ja en Ja. Eigenlijk begon ik te schrijven aan het begin van deel 2. Toen bleek dat er nog een heel verhaal vooraf te vertellen viel. Dat is ‘Verboden boeken’ geworden. Het tweede deel is in opzet helemaal klaar en een heel eind uitgeschreven. We hopen het dit jaar te publiceren.
Voor deel 3 weet ik wat er gaat gebeuren in grote lijnen. De uitwerking volgt hierna.

Hoelang ben je bezig geweest met het uitwerken van alle gegevens over Kosna en de andere planeten?

Daar ben ik ongeveer een half jaar mee bezig geweest. Aanleiding voor de Joset-trilogie was een krantenknipsel in de Telegraaf van 6 september 2001. Daarin werd voorspeld – door de wetenschappers die ook El Nino hebben voorspeld – dat een natuurramp de Aarde zou verwoesten. Ik vroeg me gelijk af wat er dan met de mensheid moest gebeuren. Moesten we maatregelen nemen, andere planeten zoeken waar we konden voortleven?
Het verhaal begon toen al voor mij te leven, maar ik kon het niet schrijven zonder te weten hoe die planeet/planeten eruit zagen, wat de mensen deden, hoe mijn hoofdpersonen in elkaar zaten etc. Dat heb ik toen eerst uit moeten werken. Daarna kon ik het verhaal toelaten en opschrijven.

Hoe ga je met schrijven te werk? Maak je een schema of werk je organisch?

Mijn verhalen ontstaan naar aanleiding van iets dat ik hoor, lees of zomaar in me opkomt. Dat probeer ik dan in banen te leiden door een opzet te maken WAT er gebeurt, van A naar B t/m Z. Maar HOE het gebeurt, dat ontstaat tijdens het schrijven. Een heerlijk proces. Later volgt het bijschaven, dat is minder leuk, maar wel noodzakelijk voor de leesbaarheid .

Schrijf je op vaste tijden op een vaste plek?

In principe zijn de maandag en dinsdag mijn schrijfdagen, maar er komt nog te vaak iets tussen en dan moet ik schuiven. Het is nog wel mijn doel om dit voor elkaar te krijgen, vaste dagen en plek.

Wanneer kunnen we deel 2 en 3 verwachten van Verboden Boeken?

Deel 2 hopelijk dit jaar, deel 3 zo snel mogelijk erachteraan.

Onze recensente vindt Verboden Boeken een jeugdboek en op je website staat dat het voor Young Adults is. Vanaf welke leeftijd kan het boek gelezen worden?

Ik krijg enthousiaste reacties van jongens van tien jaar en van vrouwen van zeventig jaar. En alles ertussenin. En daar gaat het om. Kun je genieten van het verhaal en kun je jezelf verliezen in de personages. Dan maakt het niet uit hoe oud je bent.

Schrijven voor de jeugd en YA is lastig, want in die groepen is de ontlezing het grootst. Hoe zie jij dat, is er nog hoop?

Het is lastig, dat zie ik ook bij mijn eigen kinderen en hun vrienden. Sommige jongeren houden van boeken lezen en zullen dat blijven doen. Anderen niet en die zullen dat ook niet gaan doen. Vaak zijn ze rond deze leeftijd ook druk met school en hebben ze helemaal geen tijd om veel boeken te lezen, buiten de verplichte boeken om. Maar waar het erin zit, komt het wel weer terug.
Groot verschil met vroeger is dat deze generatie vooral visueel is ingesteld. Alles gebeurt via de computer of mobiel en met beeld. Wellicht moet je deze generatie bereiken met een film-trailer van een boek. Harry Potter deed het als film ook goed en heeft zo veel mensen naar de boeken gelokt. Maar die luxe (lees: beschikbare geld) is niet voor ieder boek weggelegd.
Misschien helpt het ook wanneer de lijst met verplichte boeken op scholen losgelaten wordt. Ook in Fantasy- of SF-boeken zit een moraal en thema’s en ook deze boeken zijn goed voor de woordenschat. Met name jongens vinden dat vaak uitdagender om te lezen. En misschien denken er dan een paar: Hé, lezen is ook best cool. Ik lees ook eens een boek zonder dat het moet van school. Maar, dwingen kun je niemand, moet je ook niet willen. Doel van een boek is toch voornamelijk dat je iemand een aantal uur een plezierige tijd wilt geven. En niet iedereen vindt dat in lezen. Dan moeten ze vooral iets anders gaan doen.

Vragen: Kirstin Rozema en Pieter Feller