Operatie Amherst, de zuidelijke flank

De laatste sprong – G.J. Westhoff – Eigen beheer – 91 blz.

De wat minder bekende operatie Amherst, vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog in april 1945, is voor de tweede keer het thema van een nieuwe uitgave in dit jaar van herdenking. Op 28 april besprak ik op deze website Franse para’s in Drenthe van Harold de Jong. (Zie aldaar voor algemene informatie over de operatie.) In De laatste sprong behandelt Westhoff uitsluitend de zuidelijke flank van de operatie: de ‘sticks’ die werden gedropt (of die er per abuis terecht kwamen) in de omgeving van de Overijsselse plaatsen Den Hulst, Staphorst, Balkbrug en Dedemsvaart. Beide boeken danken veel aan de eerste monografie over Operatie Amherst van Roger Flamand (Amsterdam, 2002), een uit het Frans vertaald werk. Flamand was zelf één van de gedropte parachutisten (stick 17-3^de RCP).

Westhoff begint zijn verhaal met de wederwaardigheden van de sticks 14 (Baratin), 15 (Bouffartigues) en 16 (Lagallarde). – Tussen de haakjes de groepscommandanten. – Aan deze groepen was dropzone A (De Jong, dropzone 17) toegewezen. Vergelijking tussen de diverse publicaties wordt bemoeilijkt door het niet uniform gebruiken van de indelingen. Het beste aanknopingspunt hiervoor is dan toch de naam van de commandant van elke stick.

Naast de drie hierboven genoemde, beschrijft Westhoff ook nog kort stick 4 (Scriber, 2^de RCP). Deze groep parachutisten had iets ten oosten van Assen moeten landen, maar kwam in plaats daarvan iets ten zuiden van de lijn Balkbrug – Dedemsvaart terecht, ongeveer 40 kilometer verwijderd van het oorspronkelijke doel.

De auteur volgt de groepen per dag. Hij hun vertelt over hun zoektocht naar het hen opgegeven doel, na de landing, wat met de nodige verwarring gepaard gaat. Veel van het aanwezige kaartmateriaal bleek nogal verouderd. Deze zoektocht gaat vanzelfsprekend ook over hun contact met Nederlandse burgers om de weg te vinden. Het probleem is dat onbekend was of hun informanten ‘goede’ of  ‘slechte’ vaderlanders waren. Ook komen de groepen in contact met het binnenlandse verzet. Met name dit laatste betekent vaak het verschil tussen succes en mislukking.

Na deze belevenissen plaatst Westhoff een hoofdstuk over de algemeenheden en historische achtergronden van de operatie. Voor wie hierover weinig tot niets weet, is het raadzaam eerst dit hoofdstuk te lezen om tot een beter begrip van de ‘strijd’ in het tweede hoofdstuk te komen. De auteur beschrijft in het vierde hoofdstuk hoe het Canadese 1^ste leger de zuidflank van Amherst bereikt en welke ‘problemen’ en nog opgelost dienen te worden. Ook na de Tweede Wereldoorlog blijft operatie Amherst in de belangstelling van de auteur staat. Zo memoreert hij de reünie in 1985, waar bijna 250 Franse para’s terugkeren naar de plaats van handeling. Ook worden de gesneuvelden geëerd en monumenten ter nagedachtenis genoemd.

Op de vraag of het boek van Westhoff een duplicaat is van de beschrijving van de wederwaardigheden van sticks 14, 15 en 16 (en een beetje van 4) kan als antwoord “nee” worden gegeven. De Jong meldt dat er over stick 14 alleen maar bekend is dat de para’s de spoorlijn Meppel-Zwolle hebben gesaboteerd. Westhoff heeft over deze stick echter veel meer te vertellen. Daarbij komt nog dat Westhoff een beschrijving van de gebeurtenissen rond alle betrokken sticks met veel detail beschrijft.

Niet alleen zijn er meer details, maar ook de contacten tussen de para’s, de burgers en het verzet is met meer emotie getekend, hetgeen tot gevolg heeft dat de lezer meer in het verhaal betrokken raakt. De auteur heeft zich geen (kosten en) moeite bespaard om op locatie betrokkenen, ooggetuigen en nabestaanden van hen, te spreken en hen de verhalen te laten vertellen. Daarnaast heeft deze speurneus oude kranten en tijdschriften opgespoord, waarin ook maar iets over de operatie werd gepubliceerd. Zijn bronnenlijst is daar een goede getuige van. Ook de noten maken duidelijk waar hij zijn gedetailleerde gegevens vandaan heeft gehaald.

Het boek is in A4-formaat zeer gedegen uitgegeven. Lof voor de vele, vaak unieke, foto’s die op prettige grootte zijn afgedrukt. Alleen zijn de ‘verspreide’ bijschriften een beetje ‘ongelukkig’ uitgevallen: het bijschrift staat soms twee bladzijden van de foto vandaan.

Voor geïnteresseerden in details van deze operatie is dit boek zeker een aanrader. Westhoff kan trots zijn op een prachtig ‘document humain’!

Kees de Kievid

Comments are closed.