Samenwerking en een cold case

In de stilte van de nacht – Michael Connelly – Vertaling: Ineke van Bronswijk – Meulenhoff Boekerij – 396 blz.

Opnieuw weet Connelly te verrassen: een nieuw duo, maar wel van personen die we uit zijn vroegere boeken kenden: Renée Ballard en Harry Bosch. Ballard (midden dertig) werkt, wegens een niet ontvankelijk verklaarde aangifte van seksuele intimidatie, alleen ’s nachts. (Zie haar vorige avontuur in Nachtploeg.) Ze is rechercheur bij de LAPD (Los Angeles Police Department). Haar superieuren laten zich weinig aan haar gelegen liggen, want ze heeft hen al de nodige hoofdbrekens opgeleverd. Haar enig belang, is een onderhanden zaak naar bevrediging oplossen. Daarin is ze een kei, want ze is intelligent en volhardend. Datzelfde geldt overigens voor Harry Bosch (genoemd naar de schilder Hieronymus Bosch). Hij is met pensioen bij de LAPD, maar voert als vrijwilliger nog wel klussen uit voor de politie van San Fernando.

Ze ontmoeten elkaar voor het eerst op het bureau, waar Bosch in wat laden snuffelt. Hij krijgt toegang, omdat hij van vroeger sleutel-999 heeft en achterom kan binnen komen. Hij wordt ‘betrapt’ door Ballard. “Hé, wat moet dat? zei ze. De man verstijfde. … Mijn naam is Bosch, zei hij. Ik heb hier met iemand afgesproken. O? Iemand die zich verstopt in een la?” – Dus een vleugje humor is Connelly niet vreemd. – Na hem weggestuurd te hebben, wil ze weten waar hij mee bezig was. Dat blijkt een cold case te zijn. De vijftienjarige parttime tippelaarster Daisy Clayton is negen jaar geleden vermoord en Bosch heeft zich erop gestort om alsnog de moordenaar te vinden. Ballard raakt gefascineerd en besluit met Bosch te gaan samenwerken. Ook officieel krijgt het duo groen licht.

Het lijkt niet boeiend, een cold case. Maar niets is minder waar in handen van Connelly! Er zijn heel wat duistere figuren die bepaald niet blij zijn met het gesnuffel van Ballard en Bosch. En ongevaarlijk is het ook niet, zelfs hun leven loopt gevaar. Wanneer Ballard iemand stevig aan de tand gaat voelen, speelt zich een treffende scène af: “Plotseling dook Prada op Ballard af, met zijn als klauwen gekromde handen uitgestoken naar haar hals… maar Ballard was er klaar voor. Ze maakte een draai en stapte als een stierenvechter opzij… terwijl ze de onderkant van de portofoon tegen zijn ruggengraat ramde, lichtte ze hem pootje met haar been … Als je probeert op te staan schiet ik een gat in je ruggengraat. Dan kun je nooit meer lopen.” Behalve dat ze slim is, weet ze dus ook haar mannetje te staan. Gelukkig want Bosch wordt langzamerhand te oud voor dit soort fratsen.

Behalve de cold case komen er meer zaken aan de orde, die de aandacht van een rechtgeaarde politievrouw (en -man) behoeven, zoals gebruikelijk bij Connelly. Die zaken zorgen in het geheel niet voor vertraging in het verhaal. In tegendeel, ze zijn illustratief voor het werk van een rechercheur en zorgen ervoor dat de lezer zich kan ‘verpozen’ om na te denken over de hoofdplot. Dat is maar goed ook, want de vaart zit er goed in. Toch zal de lezer de weg niet kwijt raken, want de auteur heeft weten te bereiken dat, ondanks de complexiteit en de ingenieuze wendingen, alle draadjes keurig worden vervlochten tot een geheel. Daarnaast krijgt de lezer een indrukwekkend realistische kijk op de politieprocedures, waarvoor de auteur veel onderzoek gedaan zal hebben. En dan nog het adembenemende slot…

Om tot een oplossing te komen, moet ons tweetal zich door een berg aanwijzingen en theorieën worstelen. Ze moeten eigenlijk te veel mogelijkheden onderzoeken, krijgen last van haperende geheugens van betrokkenen maar ook van tegenwerking door superieuren en vooral van explosieve situaties waarin ze verzeild raken. Daarbij is zeer verrassend dat Bosch, de stugge onderzoeker, zelf doelwit wordt. Het lijkt daarom onwaarschijnlijk dat ze na zoveel jaren tot een bevredigende ontknoping komen

Het verhaal bevat een aantal opmerkelijke bijkomstigheden. Bosch neemt een logee in huis: Elizabeth, de moeder van Daisy. Het botert echter niet tussen haar en zijn eigen dochter, Maddie, die zijn alles is, naast zijn oude auto, de Cherokee. Dit heeft dan ook tragische gevolgen. Connelly schuwt niet tussen de regels door maatschappijkritisch te zijn, maar gelukkig niet belerend. Zo komen de positie van de vrouw en ook zelfmoord aan de orde.

Natuurlijk is in een thriller de plot, met een goede climax het belangrijkst. Maar in deze roman speelt ook heel duidelijk het verloop van de samenwerking tussen Ballard en Bosch een grote rol. Connelly maakt het zichzelf niet gemakkelijk om twee personen te presenteren die aan de ene kant veel overeenkomsten hebben, maar aan de andere kant ook zo in karakter verschillen dat dit hun samenwerking had kunnen doen mislukken. Door hun leeftijdsverschil zou je met enige fantasie aan een vader-dochter relatie kunnen denken. Het is bijna onmogelijk niet voor beiden grote sympathie te gaan voelen. Bijzonder is ook dat de relatie tussen de twee gelukkig nooit een sensuele lading krijgt, maar professioneel blijft.

In de stilte van de nacht is als losstaand boek goed te lezen. Maar om de twee protagonisten nog beter te kunnen begrijpen, zou het aanbeveling verdienen eerst één van de Harry Bosch-boeken te lezen, bijvoorbeeld het eerste deel, Tunnelrat en het al genoemde boek Nachtploeg in verband met de voorgeschiedenis van Ballard. In dat laatste lezen we over haar band met haar hond Lola en, hoe kan het anders in deze omgeving, haar surfplank.

Door veel informatie te geven over het duo en ook over bijfiguren, komen alle personages zeer realistisch over en worden nergens clichématig. Ook heeft de auteur een goede balans weten te vinden tussen de actiescènes en het speurwerk in dossiers en andere zaken. Dat alles in een geoliede, prettige stijl, die de vertaler, Ineke van Bronswijk, uitmuntend heeft aangevoeld en behouden in het Nederlands

Het boek eindigt met de afspraak dat hun samenwerking hier niet eindigt, maar een vervolg krijgt. Hopelijk kunnen we daarvan meegenieten in het volgende deel.

Kees de Kievid