Weergaloze personages
Het monster van Essex – Sarah Perry – Prometheus – 416 blz.
Schrijfster Sarah Perry (Essex, 1979) recenseert literatuur voor een paar toonaangevende Britse bladen. Het monster van Essex is haar tweede boek en een enorme bestseller in Engeland. Het is o.a. Boek van het jaar bij de British Book Awards 2017, Waterstones Boek van het jaar 2016 en het werd ook nog eens genomineerd voor acht andere prijzen.
In de proloog gaat een dronken jongeman op oudejaarsavond naar de oevers van het Blackwater. Hij is zo verhit dat hij een duik in het koude water wil nemen. Als hij later dood wordt aangetroffen met zijn hoofd gedraaid op zijn romp is dat het startschot voor een geruchtenstroom over een mythisch draakachtig monster.
Het monster van Essex speelt in 1893. Hoofdpersonage Cora Seaborne woont in London met haar man Michael, een gerespecteerd politicus. Als het boek begint is Michael net overleden. Cora blijft achter met haar zoon Francis en zijn gouvernante Martha. Francis gedraagt zich heel afwijkend. Hij houdt niet van knuffelen, verzamelt vreemde objecten en gaat ’s nachts voor de deuren van slaapkamers staan. Nu zouden we hem autistisch noemen, maar destijds werd zijn gedrag gewoon als vreemd beoordeeld.
Al snel worden de andere personages geïntroduceerd; Luke Garret, de arme, mismaakte, ambitieuze chirurg, die Cora’s man tot aan zijn dood heeft bijgestaan. Hij is verliefd op Cora en zij voelt ook wel wat voor hem. Lukes rijke vriend George Spencer, ook een arts, maar minder getalenteerd. Het echtpaar Charles (politicus) en Katherine Ambrose, rijke vrienden van Cora en Michael. Tenslotte dominee William Ransome die met zijn vrouw Stella en hun drie kinderen in Aldwinter woont, een dorpje in Essex aan de monding van het Blackwater.
De titel van het boek is ontleend aan het pamflet “Strange News out of Essex”, uit 1669, dat de dorpelingen van Henham-on-the-Mount waarschuwde tegen een monster. Perry verplaatst dit gegeven naar het plaatsje Aldwinter aan het eind van de negentiende eeuw. Een groot deel van de bevolking meent dat er een monster huist in de monding van het Blackwater, een draakachtig wezen met vleugels. Het beest is zelfs uit hout uitgesneden te zien in het plaatselijke kerkje. Dominee William Ransome strijdt tegen dit bijgeloof, maar soms laat de schrijfster hem in gedachten twijfelen, al zal hij die twijfel nooit naar buiten brengen.
Na de dood van haar man Michael Seaborne , die haar mishandelde, voelt Cora zich bevrijd. Eindelijk kan ze zichzelf zijn, zonder te moeten voldoen aan de conventies van het Londense societyleven. Ze kleedt zich slonzig en verzorgt zich amper. Op aanraden van Charles en Katherine Ambrose gaat ze met haar zoon en de gouvernante naar Essex om daar fossielen te zoeken. Daar hoort ze van het monster en ze gaat op onderzoek uit. Ze worden door de Ambroses geïntroduceerd bij dominee William Ransome en zijn vrouw Stella. Tussen William (Will) en Cora ontstaat een gecompliceerde verhouding van aantrekken en afstoten. Is het verliefdheid? Is het vriendschap?
Intussen neemt de hysterie in het dorp over het monster steeds meer toe. Alle afwijkende gebeurtenissen, zoals de verdwijning van een geit en de dood van een kind worden toegeschreven aan het monster. Naast deze ontwikkelingen zijn er talloze zijlijntjes zoals met dokter Luke Garret die nieuwe operatietechnieken probeert. George Spencer die, omdat hij smoorverliefd is op Martha, samen met haar de huisvesting van de armen probeert te verbeteren. Ook enkele dorpsbewoners worden mooi uitgelicht.
Sarah Perry schrijft heel zintuiglijk:
“Het trof haar (Cora) dat alles onder die witte lucht vervaardigd leek van hetzelfde materiaal, nog niet echt dierlijk, maar wel al meer dan zomaar aarde. Waar takken afgescheurd waren van stammen, droegen de bomen vochtige wonden, en het had haar niet verbaasd als ze de stronken van omgewaaide eiken en iepen in het voorbijgaan had zien trillen of kloppen. Lachend leunde ze tegen een stam. Boven haar kwetterde een lijster. Ze hield haar arm omhoog en stelde zich voor dat felgroen korstmos de huis van haar vingers bespikkelde.
Was dit er altijd geweest, deze verrukkelijke zwarte aarde waarin ze wegzonk tot aan haar enkels, deze koraalkleurige zwammen die zich als franje om de takken aan haar voeten drapeerden?”
Het monster van Essex wordt bevolkt door prachtig uitgewerkte personages. Het behandelt veel thema’s zoals liefde, sociale misstanden, religie, mysteries en de ondoorgrondelijke werking van de menselijke geest. De stijl is sprankelend en door de perspectiefwisselingen komen we veel te weten over hoe de personages over elkaar denken. Zo denkt de dominee Ransome dat Cora een verzuurde ouwe weduwe zal zijn en vermoedt Cora op haar beurt dat de dominee een stijve hark moet wezen. Je kunt aan het boek zien dat Sarah Perry het met veel plezier heeft geschreven, want dat spat echt van de bladzijden af. Het monster van Essex is een van de beste boeken van dit jaar 2017 en kan zonder meer een meesterwerk genoemd worden.
