Mystieke roman
Het laatste jaar van Marvellous Ways – Sarah Winman – Vertaling: Miebeth van Horn – Orlando – 319 blz.
Marvellous Ways is de merkwaardige naam van een van de twee hoofdpersonages in deze roman. De andere is Francis(Freddy) Drake. Marvellous is een bijna negentigjarige vrouw, die in een woonwagen in een bos woont. Hij staat niet ver van een kreek die uitmondt in de zee. Vlakbij is ook nog een verlaten dorp, St. Ophere(Stop Here) met dichtgetimmerde huizen en een kerk zonder dak. Marvellous leeft niet alleen vlakbij de zee, maar ze leeft erin en ervan. Ze baadt in het koude zoute water en eet kokkels, garnalen, vissen en krabben.
Freddy Drake is een ex-soldaat. Het is 1947 en ruim twee jaar na de oorlog keert hij terug naar Groot-Brittannië, na maanden door Frankrijk te hebben gezworven. Hij weet niet goed wat hij met zijn leven aan moet, maar gaat terug naar zijn vaderland, vanwege een brief die hij moet afgeven. Die brief heeft hij gekregen van een stervende soldaat, die hem vroeg hem bij zijn vader te bezorgen.
In London aangekomen, ziet hij bij toeval een vrouw waar hij vroeger smoorverliefd op is geweest, Missy Hall. Hij achtervolgt haar en het komt tot een innig samenzijn, maar Missy is nogal getroebleerd uit de oorlog gekomen. Freddy verklaart haar de liefde, maar zij wil afstand houden en verdwijnt.
De wanhopige Freddy belandt uiteindelijk, als drenkeling, in het oude boothuis van Marvellous Ways. Drake is doodziek en ongelukkig, en de oude dame ontfermt zich over hem. Maar wat is ze voor een vrouw? Ze vertelt over haar vader die een zeeman was en haar moeder een zeemeermin. Na de dood van haar moeder, werd ze opgeleid door een man die hielp bij bevallingen en die de stervenden ondersteunde. Als hij sterft is ze veertien en klaar voor het leven.
Het laatste jaar van Marvellous Ways bestaat uit vijf delen. In deel een maken we kennis met Marvellous. In deel twee lezen we over Francis Drake, zijn terugkeer uit Frankrijk en de ontluisterende ontmoeting met Missy Hall. In deel drie komen Marvellous en Freddy samen. Ze komt erachter dat hij een brief moet bezorgen bij dokter Arnold, de vader van de gestorven soldaat. In deel vier keert een vrouw genaamd Peace, die als kind in St. Ophere heeft gewoond, terug en gaat brood bakken in de oude bakkerij. In deel vijf sterft Marvellous.
Marvellous Ways heeft in haar leven veel wijsheden en vaardigheden vergaard, die een basis vormen om op alle niveaus te overleven. Ze geeft ze door aan de mensen die ze kent. Zo stoomt ze hen klaar voor de rest van hun leven. Ze heeft ook alles bijgehouden in een boek dat Marvellous’ boek der waarheden heet. Het was altijd afgesloten, maar op de dag dat ze zal gaan sterven, steekt ze de kleine sleutel in het slot. Freddy Drake die al lang wilde weten wat er in het boek staat, opent het.
“Hij ging op het bed zitten en legde het boek op zijn knieën. Hij maakte het slot open, sloeg het boek open en liet zijn ogen over de bladzijden gaan tot een lichtheid, bijna een bruisen, zijn borstkas betrad. Want er was niets tussen die verkruimelde bladen behalve stof en een dode vlieg. Hij sloeg de bladzijden om, van voren naar achteren, en nog eens van voor naar achteren, en hij lachte. Niets. Geen enkele waarheid.”
Het laatste jaar van Marvellous Ways is het best te omschrijven als een mystieke, sprookjesachtige roman. Het taalgebruik is poëtisch en nogal wollig. Alles in Het laatste jaar van Marvellous Ways grijpt in elkaar. Geen zin of personage is overbodig, overal zijn dwarsverbanden. Levenden, doden, voorwerpen en de natuur vormen in het boek één geheel. Een boek dat laat zien dat je mensen nodig hebt die je voorbereiden op het leven. Wijsheden kun je aan elkaar doorgeven en de waarheid is voor iedereen anders.
