Aangrijpend historisch verhaal
Alles komt goed, altijd – Kathleen Vereecken – illustraties Charlotte Peys – Lannoo – 172 blz.
Toen ik het boek opensloeg, was het eerste wat mij opviel (en prettig verraste), de ruime bladspiegel en de kleur van de tekst, in een stemmig blauwpaars. De tekeningen van Charlotte Peys zijn in dezelfde kleur afgedrukt, wat zorgt voor een mooie eenheid tussen tekst en beeld.
Alles komt goed, altijd, gaat over de geschiedenis van een vijf kinderen tellend Iepers gezin, dat gebukt gaat onder het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Het verhaal wordt verteld door de tienjarige Alice. Dat doet ze in de sobere, maar tegelijkertijd zo veelzeggende en poëtische taal waar Vereecken zo sterk in is. Het boek begint met de pakkende en originele scène waarin de kinderen een speelgoedwereldbol krijgen met snoepjes erin. Wat een prachtige metafoor voor een wereld die nog voor de kinderen open ligt, met daarin alle heerlijkheden die het leven nog voor ze in petto zou kunnen hebben.
Later in het boek komt het beeld van deze wereldbol nog een paar keer terug – bijvoorbeeld als tegen de kinderen wordt gezegd dat zij in het veiligste hoekje van België leven, en Alice denkt: de wereld is rond, en heeft dus geen hoekjes. Een parel van een overpeinzing, waarvan er in dit boek nog veel meer te vinden zijn.
Als de oorlog wel erg dichtbij komt, besluit vader dat het tijd is om te vluchten. Daarmee wordt het verhaal meteen enorm actueel voor kinderen die het idee zouden kunnen hebben dat alleen mensen uit verre landen moeten vluchten voor oorlogsgeweld, terwijl het nog niet eens zo heel lang geleden is dat zich in België hetzelfde drama voltrok.
Vereecken heeft geen hoogdravend taalgebruik nodig om de lezer te boeien en te ontroeren. Hoe verder ze je meeneemt in het verhaal, hoe meer ze je bij de lurven pakt. Het gezin krijgt steeds meer te maken met honger en gevaar en uiteindelijk ook met ingrijpend, persoonlijk verlies. Als Alice op een dag de verantwoordelijkheid krijgt om samen met haar jongere broer en zus naar Frankrijk te vluchten (tijdens die vlucht wordt ze elf), moet ze het onbezorgde kind dat ze ooit was voorgoed achter zich laten en leert ze als jonge tiener haar kracht en doorzettingsvermogen kennen. Hoewel Vereecken een rauwe werkelijkheid beschrijft waar je niet omheen kunt, doet ze dat in toegankelijke, pure taal waardoor het nergens te zwaar wordt. Daarbij neemt ze voldoende adempauzes in de vorm van mooie overpeinzingen of luchtige scènes. Zo laat ze in een schuilkelder een man moppen vertellen om de kinderen (en vast ook zichzelf) een beetje af te leiden. Dit soort intermezzo’s werken heel goed.
De tekeningen van Charlotte Peys zijn dan weer dromerig en ingetogen en dan weer rauwer en realistischer. Opvallend is dat de figuren die ze tekent een zekere anonimiteit uitstralen, alsof ze daarmee wil zeggen dat oorlog van alle tijden is, overal kan plaatsvinden en iedereen kan treffen.
Ik zou dit boek inschatten voor tien plus, maar het is ook zeker een aanrader voor volwassenen. Daarmee doe ik meteen een oproep aan leerkrachten: sla het open, laat het zien, vertel erover, lees er een paar fragmenten uit voor en je zult zien dat kinderen ervoor in de rij staan om het te mogen lezen. Het hele boek voorlezen mag natuurlijk ook.
