Grappig, flauw en gevoelig
Dit doet even pijn – Adam Kay – Vertaling Dennis Keesmaat – Prometheus – 268 blz.
Het boek Dit doet even pijn van Adam Kay is niet het zoveelste boek over de al dan niet grappige belevenissen van een dokter. Het is tevens een aanklacht tegen de Britse Nationale Gezondheidszorg, de NHS. De Britse overheid is van mening dat dokters een comfortabel leventje leiden en daar ook nog eens een hoog salaris voor ontvangen. Het tegendeel is het geval, werkweken van negentig uur zijn heel normaal, bij ziekte zorg je zelf maar voor vervanging en een normaal sociaal leven is onmogelijk.
In 2010 nam Kay ontslag als arts in opleiding, na in totaal twaalf jaar opleiding. In die jaren heeft hij dagboeken bijgehouden en hij besloot deze te openbaren om het volk de dagelijkse werkelijkheid van het leven van een arts te tonen. Wellicht zou men beseffen hoe schandalig de houding van de overheid is.
De stress en spanning, de gevolgen voor zijn privéleven, het wordt allemaal uitvoerig beschreven. En ja, als lezer vraag je je dan ook af hoe iemand zo’n leven vol kan houden, wat Adam dan ook uiteindelijk niet lukt.
Het eerste deel van het boek bestaat vooral uit anekdotes, soms ietwat grof, en cynische harde grappen. Zo heeft hij het over “oma’s met bekkenbodems als drijfzand”. Als hij naar een Halloweenfeest moet en onder de bloedspetters zit, maar geen tijd meer heeft om zich om te kleden dan moet het dus maar zo. Hij beschrijft de vele voorwerpen die hij uit rectums/vagina’s verwijdert. Hij vertelt hoe hij een afstandsbediening van de tv uit het rectum van een man verwijdert, in eerste instantie gelooft hij het verhaal van de man hoe deze daar terecht is gekomen, tot bij verwijdering blijkt dat de afstandsbediening in een condoom zit. Hij haalt een kerstengeltje uit de vagina van een vrouw, die deze graag weer terug wil hebben, even afspoelen en klaar. Een toiletborstel die niet meer uit het rectum van een man wil. Een stel dat hem bij de aankoop van een appartement behoorlijk heeft dwars gezeten en bij hem op het spreekuur komt, verklapt hij expres het geslacht van hun ongeboren kind. Soms zijn de grappen ietwat flauw bijvoorbeeld als hij het heeft over zijn “Adaministratie” bijwerken.
Het tweede deel van Dit doet even pijn is veel gevoeliger, dan laat hij zien wat het werk met hem doet. Het geval van een vrouw die te horen krijgt dat ze kanker heeft en niet meer te behandelen is, grijpt hem erg aan en hij blijft twee uur bij haar bed zitten. Hij beschrijft heel inlevend de bevalling waarbij het kind met de schoudertjes vast komt te zitten, je voelt de spanning. Een paar weken later verloopt een bevalling desastreus voor moeder en kind en knapt er iets bij Kay. Hij krijgt geen enkele steun bij het verwerken van deze traumatische ervaring. Hij kan een half jaar niet lachen en wordt depressief.
Hij probeerde of hij parttime kon werken (onmogelijk), of hij misschien beter huisarts kon worden, stopte met zijn opleiding en uiteindelijk nam hij ontslag. De redenen heeft hij toen nooit verteld, hij kon er niet over praten en ging op de ‘grappige toer’. Hij verdient nu de kost als komiek en scenarioschrijver. Hij eindigt het boek met een open brief aan de toenmalige minister van Volksgezondheid, Jeremy Hunt, omdat het vak hem nog altijd zeer nauw aan het hart ligt. Hij hoopt mede door dit boek dat er wat gaat veranderen.
Dit doet even pijn is een boek dat de moeite waard is en dat komt voornamelijk door de tweede helft. Ik werd een gegeven moment wat moe van de cynische en harde en de af en toe te grove grappen in deel één. Een boek dat vooral gelezen moet worden door de bestuurders en managers in de gezondheidszorg.
Nelleke Feller
