Interessante kijk op de Nederlandse publieksfilosofie
Meesters in het hier en nu – Frank en Maarten Meester – Veen media – 188 blz.
De dialogen van Plato worden gezien als het fundament van de klassieke Westerse filosofie. In Meesters in het hier en nu hebben de broers Frank en Maarten Meester ook gekozen voor deze dialoogvorm om de hedendaagse publieksfilosofie onder de loep te nemen. Aanleiding was het twintigjarig bestaan van het Filosofie Magazine in 2012. De laatste twintig jaar schijnt er veel veranderd te zijn in filosofisch Nederland. Ooit was wijsbegeerte hier, maar ook in Vlaanderen, een academische bezigheid. Filosofen dachten in hun studeerkamers na over allerlei kwesties, schreven daar dikke, geleerde boeken over, die collega’s dan weer lazen. Het grote publiek werd, als de filosofen dit al wilden, niet bereikt.
Door sommigen werd jaloers gekeken naar landen als Frankrijk, Duitsland en Engeland waar hun collega’s een belangrijke rol speelden in het publieke leven en waar filosofie ook een schoolvak is. De afgelopen twintig jaar zijn de Nederlandse filosofen uit hun schulp gekropen. Dag- en weekbladen, radio- en televisieprogramma’s besteden inmiddels volop aandacht aan de filosofie. Filosofen verschijnen nu regelmatig in de media en mengen zich in het publieke debat.
Frank en Maarten Meester, zelf publieksfilosofen, nemen de lezer in dit boek mee aan de hand door de Nederlandse filosofie van het hier en nu. Als broers kibbelen ze over het nut van filosofie, over de filosofische werken die de laatste jaren zijn verschenen en over de manier waarop die aan de man wordt gebracht. Zo leert de lezer de wereld van de publieksfilosofie van binnenuit kennen en begrijpen. Frank (1970) en Maarten (1966) Meester schreven eerder samen al Meesters in de filosofie en Meesters in religie. Solo verscheen van Maarten Nieuwe spiritualiteit en van Frank schreef Zie mij, filosofie van de ijdelheid.
De gekozen vorm van de dialoog is een levendige. Het boek is makkelijk leesbaar en goed te volgen voor de filosofische leek. Er staan aanwijzingen in hoe je in contact kunt komen met publieksfilosofen, zoals in filosofiecafés en seminars en er zijn bijvoorbeeld ook stand-up philosophy avonden waar het publiek vragen kan stellen over allerlei zaken aan denkers die daar ter plekke over gaan filosoferen. Deze bijeenkomsten vallen onder de noemer filotainment. Niet alle filosofen zijn even blij met deze popularisering.
Heel leerzaam is ook het hoofdstuk ‘wie is wie in de filosofie’ waarin Nederlandse denkers alfabetisch worden opgesomd. Velen kende ik niet en van sommigen die ik wel kende, wist ik weer niet dat ze filosofie hadden gestudeerd, zoals Sunny Bergman die bekend is geworden door haar documentaires Beperkt houdbaar en Sunny Side of Sex. Ook Arnon Grunberg wordt genoemd. Hij heeft nooit filosofie gestudeerd, maar de gebroeders Meester zien in hem toch een denker die belangrijk is in het publieke debat door zijn boeken en zijn geëngageerde columns.
In deze tijd waarin veel mensen weinig nadenken en vaak impulsief reageren op het nieuws op internetforums, op blogs, met Tweets en op Facebook, is er zeker een tegenwicht nodig van mensen die het nieuws op zich in laten werken en het op een meer afstandelijke manier duiden. Meesters in het hier en nu is een toegankelijk boek dat voor de leek een opstap kan zijn om zich meer te verdiepen in de filosofie en de invloed van hedendaagse filosofen op het publieke debat.
Pieter Feller
